In het midden die rode vlekjes, da’s CEERS 1019. Credit: NASA, ESA, CSA, Steve Finkelstein (UT Austin), Micaela Bagley (UT Austin), Rebecca Larson (UT Austin).
Sterrenkundigen hebben met verst verwijderde actieve superzware zwarte gat ontdekt en wel met de Webb ruimtetelescoop – gòh wat een verrassing. Het sterrenstelsel waarin het zwarte gat gelegen is heet CEERS 1019 en het bestond al toen het heelal nog maar 570 miljoen jaar oud was. Het superzware zwarte gat in CEERS 1019 is niet zo zwaar als andere superzware zwarte gaten ontdekt in het vroege heelal. De ontdekking werd gedaan in het kader van Webb’s Cosmic Evolution Early Release Science (CEERS) Survey van Steven Finkelstein (University of Texas in Austin, VS) en naast het actieve zwarte gat in CEERS 1019 werden er nog elf andere sterrenstels ontdekt, die bestonden in de periode toen het heelal tussen 470 en 675 miljoen jaar oud was. Twee stelsels bevatten ook superzware zwarte gaten, maar die zijn minder oud dan CEERS 1019, allemaal ontdekt met lang belichte infraroodfoto’s die gemaakt zijn door de Near-Infrared Camera (NIRCam) van Webb. Het zwarte gat in het centrum van CEERS 1019 heeft een massa van negen miljoen zonsmassa, ongeveer het dubbele van Sgr A*, het zwarte gat in het centrum van de Melkweg (dat 4,6 miljoen zonsmassa zwaar is). Ook al in het zwarte gat in CEERS 1019 minder zwaar dan andere gigazware zwarte gaten in het vroege heelal (soms wel tot een miljard zonsmassa) dan nog vragen de sterrenkundigen zich af hoe die zwarte gaten zo snel al zo zwaar konden worden.
Het spectrum van CEERS 1019. Credit: NASA, ESA, CSA, Leah Hustak (STScI).
Met het NIRSpec instrument van Webb was men in staat om een spectrum te maken van CEERS 1019. Daaruit kon men meer informatie halen over de hoeveelheid materie die naar het zwarte gat toevalt en naar de sterformatie in het omringende sterrenstelsel. CEERS 1019 lijkt op de foto’s te bestaan uit drie heldere klompen en niet om één cirkelvormige schijf. Mogelijk is er sprake van een samensmelting van meerdere kleinere sterrenstelsels en voedt dat het superzware zwarte gat, zodat het actief is geworden.
Aan de resultaten van het Cosmic Evolution Early Release Science (CEERS) programma zijn meerdere artikelen gwijd in het tijdschrift The Astrophysical Journal Letters, hier allemaal te lezen.
Bron: Universiteit van Austin.
Speak Your Mind