19 maart 2024

Zware ster N6946-BH1 ging uit als een nachtkaars, maar vormde wel een zwart gat

Links N6946-BH1 in 2007, rechts in 2015. Credits: NASA, ESA, and C. Kochanek (OSU)

Sterrenkundigen hebben met behulp van drie grote telescopen – de Hubble ruimtetelescoop, de Spitzer infrarood-ruimtetelescoop en op aarde de Large Binocular Telescope (LBT) – in een ander sterrenstelsel een stervende ster ontdekt, die zonder daverende explosie als supernova als een nachtkaars uitging en wiens kern tóch vervolgens een zwart gat vormde. Het gaat om de ster genaamd N6946-BH1, die zich bevindt in het spiraalsterrenstelsel NGC 6946, dat 22 miljoen lichtjaar van de aarde ligt. Dat sterrenstelsel wordt ook wel het ‘vuurwerk stelsel‘ genoemd, want men enige regelmaat vinden er supernovae plaats, zware sterren, die na een kort maar heftig leven in een daverende explosie als supernova uit elkaar knallen. N6946-BH1 was ook een zware ster, pakweg 25 keer de massa van onze zon, en hij werd al sinds 2007 waargenomen. In 2009 namen sterrenkundigen waar dat de helderheid van N6946-BH1 een tikkeltje toenam – z’n lichtkracht was gedurende enkele maanden meer dan een miljoen keer zo helder als die van de zon. In 2015 keek men opnieuw naar de plek waar N6946-BH1 zou moeten staan, maar toen vond men niets, met Hubble, Spitzer en de LBT niet.

Illustratie van de laatste stadia van een zware rode superreus, die zonder supernova uiteindelijk een zwart gat vormt.  Credits: NASA, ESA, and P. Jeffries (STScI)

Op basis van allerlei afwegingen concluderen de sterrenkundigen dat N6946-BH1 wel een zwart gat vormde, een object dat zo compact is dat alle massa zich binnen de waarneemhorizon bevindt, de grens van waaruit zelf licht niet kan ontsnappen. Kennelijk kunnen zware sterren ook zonder af te gaan als supernova een zwart gat vormen, wellicht 10 tot 30% van alle zware sterren. Dit kan goed verklaren waarom de sterrenkundigen minder supernovae waarnemen dan op grond van het aantal zware sterren te zien zou zijn. Hier het vakartikel over de ster die als nachtkaars uitging, vandaag verschenen in the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Bron: NASA.

Share

Comments

  1. kan het zijn dat ik dit heb waargenomen met het blote oog ?

  2. Er is momenteel een supernova verschenen in dat sterrenstelsel (SN2017eaw in NGC6946), die een magnitude heeft van 12,9. Als je met een telescoop van 20 cm naar dit sterrenstelsel kijkt kan je hem visueel zien. Dat wilt echter niet zeggen dat het gemakkelijk zichtbaar is.

    Hier is een foto van dit sterrenstelsel die ik recentelijk gemaakt heb:

    https://www.flickr.com/photos/jurgenk2/33978695343

  3. Typisch NASA die weer een first willen hebben. Ik zou direct het spectrum eens uitpluizen dat wellicht een carbon ster oplevert die zonder een grote klap uitbranden en daarna een eeuwig leven krijgen. zie https://en.wikipedia.org/wiki/Stellar_classification#Class_C:_carbon_stars . Het is gewoon onmogelijk dat er een zwart gat ontstaat zonder dat er energie bij vrijkomt; een compleet BS verhaal dus dat het gezonde verstand van iedere wetenschapper tart.

  4. Nico, het feit dat de NASA dit bericht vermeldt wil niet zeggen dat de NASA deze waarnemingen ook heeft gedaan en dat het op haar conto mag worden geschreven. De betrokken wetenschappers zijn van The Ohio State University en ze zijn niet in dienst van de NASA, ze hebben alleen gebruik gemaakt van twee van diens satellieten, Hubble en Spitzer. Of het verhaal bullshit is moet je zelf maar beoordelen aan de hand van de argumenten genoemd in het vakartikel.

  5. Het is een puur “sterrenkundig” verhaal, er wordt geen enkele aandacht besteed aan de transitie van gewone massa dat leidt tot een zwart gat om het verhaal plausibel te maken. Beetje kort door de bocht zonder er een kwantummechanische expert bij te slepen. Hawking draait zich om in zijn stoel 🙂

  6. Avatar foto Obelix zegt

    “Hawking draait zich om in zijn stoel.”

    Goede quote, die houden we er in. 😀

    – – – –
    Een ster die tussen 2009 en 2015 plots verdwenen lijkt? Kan daar geen andere verklaring gevonden worden?
    – Botsing met een reeds bestaand Zwart Gat ?
    – Een plotseling voorbijtrekkende wolk DM ?
    – KIC 8462852 in het quadraad, nl. met wel een alien-maatschappij die alle licht weet te benutten…

    Groet, Paul

Speak Your Mind

*