Io veroorzaakt vreemd noorderlicht op Jupiter

Dat Jupiter noorderlicht ^[1]Aurora borealis op de noordpool. Op de zuidpool heet ’t Aurora Australis, net zoals op Aarde. heeft is al jaren bekend en dát de maan Io daarop inwerkt is ook bekend ^[2]Sterker nog: óók Ganymedes en Europa beïnvloeden het noorderlicht op Jupiter. Zie dit plaatje.. Jupiter heeft een zeer sterk magnetisch veld, 14 keer sterker dan dat van de Aarde, en dat veroorzaakt bij de polen de auroraverschijnselen. Io is een vulkanisch actieve maan, die voortdurend zwavel de ruimte in spuit, dat zwavel ioniseert daar en komt tenslotte in de magnetische veldlijnen van Jupiter terecht. Zodoende is Io een soort van producent van noorderlicht op Jupiter. Vanwege de snelle rotatie van Jupiter veroorzaakt Io heldere vlekken in het noorderlicht, die net als een komeet een spoor van licht achter zich aan trekken. Tot zover het reeds bekende werk. Maar nu is gebleken dat er met dat door Io veroorzaakte noorderlicht iets vreemds aan de hand is. De heldere vlek is de plaats waar de zwaveldeeltjes van Io bewegend over de magnetische veldlijnen met de atmosfeer van Jupiter reageren. En daarachter bevindt zich die staart, meegesleept door de ‘hoofdvlek’. Maar nou komt het: foto’s gemaakt met de Hubble ruimtetelescoop in ultraviolet laten zien dat er vóór de hoofdvlek uit nog een andere vlek is, die qua beweging vooruitloopt op die hoofdvlek! 😯 Da’s niet het enige vreemde dat waargenomen is. Het blijkt ook dat áls zo’n ‘vooruitlopende vlek’ (leading spot noemen ze ’t aan de overkant van de grote plas) voorkomt er aan de andere pool van Jupiter meerdere vlekken te zien zijn. Aldus onderzoek van een groep Belgische en Duitse sterrenkundigen.

Men denkt nu dat de verschijnselen als volgt te verklaren zijn (zie ook de afbeelding hieronder): het zwavel van Io vormt een plasmawolk om Jupiter heen die de vorm heeft van een donut, in de afbeelding groen. Via een ingewikkeld proces van geïoniseerde zwaveldeeltjes en electronenstromen staan de noord- en zuidpool met elkaar in kontakt en dat zorgt er uiteindelijk voor dat het noorderlicht op de beide polen van Jupiter verbonden is aan elkaar. Duidelijk is al dat de huidige modellen van het noorderlicht van Jupiter niet meer kloppen en dat ze terug naar de tekentafel moeten. Het wachten is in feite op de reparatiemissie aan de Hubble ruimtetelescoop augustus dit jaar, want dan gaan ze ook de Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS) opknappen. STIS kan die vlekken van Io/Jupiter veel beter in kaart brengen. Nog eventjes geduld mensen! 😉

Bron: Bad Astronomy Blog.