14 november 2024

Astroblogs flashbacks: over supernovae en verbrandingsmotoren

Over supernovae en verbrandingsmotoren (gepubliceerd 14 januari 2007)

Deel van de motor van een eendM’n vrouw moest de hele avond achter de PC, iets voorbereiden voor school geloof ik. Gaf mij de gelegenheid om es effe wat te gaan lezen, iets wat er nogal eens bij inschiet. En zoals ik eerder al schreef had ik de Nederlandse versie van de Scientific American gekocht. Behalve een interessant artikel over de Higgs-deeltjes staat er namelijk ook een goed artikel in over supernovae. Geschreven door auteurs die hun sporen hebben verdiend in het supernova-onderzoek: Wolfgang Hillebrandt, Hans-Thomas Janka en Ewald Müller. Het grappige van het artikel was te lezen dat de sterrenkundigen worstelen met het nabootsen van de sterexplosies op de computer en dat ze pas grote vorderingen daarin gingen maken toen ze hadden gekeken naar… de fysica van automotoren 😯 . In de verbrandingsmotoren van auto’s worden benzine en zuurstof gemengd en de fysica daarvan blijkt aardig overeen te komen met datgene wat in zo’n sterexplosie plaatsvindt. Twee verbrandingswijzen blijken daarbij belangrijk te zijn, te weten deflagratie en detonatie. Dat eerste vindt plaats ‘in een goedwerkende verbrandingsmotor waarbij het vuur zich voortplant met een subsonische snelheid, die wordt beperkt door de snelheid waarmee warmte zich door het materiaal voortbeweegt. Als de motor last heeft van het zogenaamde ‘kloppen’ of ‘pingelen’, plant het vuur zich voort met een supersonische snelheid, voortgedreven door een schokgolf die door het mengsel van brandstof en zuurstof gaat en het samenperst. Dit heet detonatie.’ Het artikel zegt hier verder over dat in de supernovae van type Ia, die ontstaan in dubbelstersystemen waarbij één van de twee een witte dwerg is, er een combinatie plaatsvindt van deflagratie én detonatie om tot de daadwerkelijke explosie te komen. Toen ik dat las moest ik wel lachen, want jaren terug reed ik nog 2CV (zeg maar Eend) en toen wilde ik bezopen als ik soms was wel eens de verkeerde benzine in het beestje gooien. En daar moest ‘ie inderdaad van pingelen, of hikken. En nou spelen de verbrandingsprocessen die daar onder de motorkap plaatsvinden kennelijk een grote rol in de explosie van de sterren! Ik zou daarom willen adviseren: wees zuinig op je eend, want je bevindt je in een rondrijdende simulatie van een type Ia supernova! Bron: Scientific American, nr. 1, 2007 (blz. 32-39).

Share

Speak Your Mind

*