13 oktober 2024

Nieuw bewijs dat bliksem ontstaat door kosmische straling

cosmic rays

Credit: artwork by Randy Russell using a photo courtesy UCAR (Nicole Gordon).

De Russische natuurkundigen Alex Gurevich en Anatoly Karashtin beweren nieuw bewijs te hebben gevonden voor hun theorie dat bliksem veroorzaakt wordt door kosmische straling. De Russen hebben deze theorie in 1992 voorgesteld en sindsdien wordt er druk over gediscussieerd.

Niemand weet exact hoe bliksem ontstaat. De standaardtheorie stelt dat botsingen tussen ijskristallen en hagelstenen resulteren in een ladingsverschil, die wordt opgeheven door bliksemontladingen. Aangezien wolken en bliksem hoogst onvoorspelbaar zijn, heeft niemand deze theorie ooit kunnen bewijzen. Vandaar dat Gurevich en Karashtin met een alternatief zijn gekomen. In 1992 kwamen zij met het idee dat bliksem ontstaat door botsingen tussen kosmische straling en waterdruppels.

Nu beweren ze aanvullend bewijs te hebben gevonden voor hun idee. Volgens de Russen worden hoge wolken (de voorgangers van onweerswolken) voortdurend blootgesteld aan kosmische straling.

Hierdoor raakt een deel van de lucht in de wolk geïoniseerd. Dit resulteert in een overschot aan vrije elektronen. Deze worden door het elektrische veld dat al aanwezig in de wolk naar een hogere energie gebracht. Hierdoor komen ze met meer kracht in botsing met waterdruppels, waardoor nog meer elektronen vrijkomen. Dit leidt dan uiteindelijk tot een “lawine van geladen energie” – een ontlading dat wij als bliksem waarnemen. Nu is ook deze theorie nooit bewezen. Gurevich en Karashtin hebben echter radiogolven in onweersbuien bestudeerd. Het blijkt dat vlak voordat een bliksem ontstaat, een golf van radiogolven wordt uitgezonden. Als deze radiogolven veroorzaakt worden door kosmische straling, dan moet dat effect meetbaar zijn. Volgens de Russen hebben zij dit effect kunnen meten. Probleem is echter dat het effect niet bij iedere onweersbui voorkomt. Mogelijk zijn er dus meerdere manieren om bliksem te vormen.

Bliksem boven zee

Credit: NOAA.

Bron: Physorg.

Share

Comments

  1. Harry Keizer zegt

    Veel radiozendamateurs weten van het bestaan van radiogolven tijdens een onweersbui. Naarmate de bui dichter bij komt lijkt het alsof tijdens (?) een ontlading de frequentie toeneemt waarop het fenomeen is waar te nemen.
    Heeft ook te maken dat radiogolven oftewel electromagnetische golven met toenemende frequentie minder ver zal propageren.
    Echter is de vraag of de radiogolven veroorzaakt worden door kosmische straling en/of de ontlading zelf!
    Moeite van onderzoeken waard.

    • Harry, even wat anders: heb je ook wel eens radiogolven bespeurd van meteoren? Zo tijdens een maximum van bijvoorbeeld de Perseïden rond 12 augustus zou je dan misschien radiogolven ervan kunnen waarnemen?

      • Harry Keizer zegt

        Arie, ja ik heb heel vroeger wel eens wat geluisterd op 144MHz en het is een zeer bekend fenomeen in radiozendamateur kringen. Wordt gebruikt om verbindingen te maken over 2000km op de 2 meterband.
        Dat betekent dat wij gebruiken maken van het eventjes sterkt geïoniseerd gebied wat de meteoriet veroorzaakt en daardoor wordt het radiosignaal van een tegenstation heel even (!) gereflecteerd.
        Voor de goede orde weet ik niet of de meteoriet-inslag zelf ook straling veroorzaakt. Ook leuk om te onderzoeken!

  2. Interessant om te lezen dat er steeds meer ontdekt wordt over bliksem en hoe onweer ontstaat. Ik denk dat het ook belangrijk is om te weten dat bliksem op verschillende manieren kan ontstaan. Zo kan je ook de juiste maatregelen nemen.

Speak Your Mind

*