Op deze foto zijn meerdere dingen zichtbaar. Het zichtbare, stervormende deel van NGC 6946 wordt weergegeven als blauw. Het relatief dichte, maar niet-stervormende, waterstofgas wordt weergegeven als geel (en zet, zoals je ziet, het spiraalpatroon netjes voort). Het ijle waterstofgas is rood. Op deze foto is zichtbaar dat er een “brug” bestaat van waterstofgas dat NGC 6946 verbindt met z’n satellietstelsels. Deze “brug”, “sliert”, of “rivier” strekt zich vervolgens uit in het intergalactische medium (buiten het bereik van deze opname). Credit: D.J. Pisano (WVU); B. Saxton (NRAO/AUI/NSF); Palomar Observatory – Space Telescope Science Institute 2nd Digital Sky Survey (Caltech); Westerbork Synthesis Radio Telescope.
Wetenschappers hebben voor het eerst een rivier van waterstofgas gevonden, die door de ruimte stroomt. Dit ijle en nauwelijks zichtbare filament is gevonden in omgeving van het sterrenstelsel NGC 6946 en zou kunnen verklaren waar spiraalstelsels hun bouwmaterialen vandaan halen om nieuwe sterren van te maken.
Het is al langer bekend dat spiraalstelsels te weinig gas bevatten om voortdurend aan stervorming te doen. Een deel van deze bouwmaterialen zou van elders moeten komen, maar aanvankelijk kon slechts tien procent gedetecteerd worden van hetgeen dat aanwezig zou moeten zijn. Waar is de rest van het noodzakelijke bouwmateriaal (neutraal waterstofgas)?
Wel, wetenschapers hadden bedacht dat rivieren van koud gas hiervoor verantwoordelijk zouden moeten zijn. Helaas zijn deze rivieren te ijl om te detecteren – tot nu toe. Met behulp van de Green Bank radiotelescoop in de VS en de Westerbork-telescoop in Nederland heeft men voor het eerst zo’n koude waterstofrivier gevonden. Deze rivier heeft z’n monding in NGC 6946 en levert voortdurend vers materiaal aan om nieuwe sterren van te maken.
Overigens houden de astronomen nog een kleine slag om de arm. De langgerekte ‘sliert’ waterstofgas zou ook uit NGC 6946 getrokken kunnen zijn, door de getijdenkrachten van een kleiner, passerend sterrenstelsel. In dat geval moeten er in de gassliert echter ook nieuwe sterren zijn ontstaan; toekomstige waarnemingen moeten daar uitsluitsel over geven.
Bron: National Radio Astronomy Observatory
Is het bekend hoe lang deze gassliert is?
Ja, in het geval van NGC 6946 is de breedte 22 kpc en de lengte <12 kpc. Ter verduidelijking: 1 kpc = 1 kiloparsec = 1000 parsec = 3261 lichtjaar. De lengte is dus max. 40.000 lichtjaar, da’s bijna de helft van de diameter van ons Melkwegstelsel.