Met de ontdekking door New Horizons afgelopen maandag Nieuwjaarsdag dat Kuipergordelobject Ultima Thule (KBO 2014 MU69) op een sneeuwpop lijkt is het zoveelste object in het zonnestelsel ontdekt dat uit twee duidelijk te onderscheiden helften bestaat. In veel gevallen zijn het ‘contact binaries’, waarbij de twee oorspronkelijke lichamen door een zachte botsing tegen elkaar aan kwamen te zitten en elkaar gravitationeel vasthouden. Waarnemingen door aardse telescopen, ruimtetelescopen en ruimtverkenners hebben afgelopen jaren tientallen ‘sneeuwpoppen’, ‘pinda’s’, ‘hondebotten’ en ‘badeenden’ aan het licht gebracht, die het zonnestelsel doorkruisen. Hieronder enkele daarvan.
Komeet 67P/Churyumov–Gerasimenko: de bekendste ‘badeend’ in het zonnestelsel die we kennen. Hij werd in de periode 2014-2016 uitgebreid bestudeerd door de Europese Rosetta ruimteverkenner. Er landde zelfs een lander op – Philae – die eventjes heeft gewerkt.
Planetoïde 624 Hector: ik heb er weliswaar geen foto van kunnen vinden, maar waarnemingen met o.a. Hubble en Keck aan deze planetoïde wijzen er duidelijk op dat ‘ie een dubbel karakter heeft – een echte kosmische pinda. Het is een ’trojaan’, die in een baan om de zon is op dezelfde afstand als Jupiter. Hij heeft zelfs een maantje, de 12 km grote Skamandrios.
Planetoïde 216 Kleopatra: deze in 1880 ontdekte planetoïde blijkt uit radarwaarnemingen, zoals de opname hierboven die gemaakt is met de Arecibo radiotelescoop op Puerto Rico, duidelijk twee helften te hebben. Ik zou zeggen een kosmisch hondebot, nietwaar?
Komeet 8P/Tuttle: net als komeet 67P blijkt dit een contact binary te zijn. Hierboven zie je een serie radarwaarnemingen gedaan bij het laatste perihelium, dat in 2008 was. Ook hier is een duidelijke dubbele structuur te zien.
Planeteoïde 25143 Itokawa: bij deze planetoïde moet ik meer aan een aardappel denken en die heeft niet echt een dubbel karakter. Toch blijkt het uit onderzoek een contact binary te zijn, met rechts diagonaal de ‘nek’ van het object. In 2005 is Itokawa van dichtbij bestudeerd door de Japanse sonde Hayabusa-1, die er zelfs monsters vanaf haalde en naar de aarde bracht.
KBO Ultima Thule: het Kuiperordelobject dat Nieuwjaarsdag door New Horizons is bezocht en dat duidelijk de vorm van een sneeuwpop heeft. Deze foto is gemaakt met de Long Range Reconnaissance Imager (LORRI) camera van New Horizons.
Maan Kerberos: Ook deze maan is bestudeerd door New Horizons en wel bij de passage juli 2015 langs Pluto. Kerberos is namelijk een maan van Pluto en uit de beelden daarvan – hierboven een (helaas vage) foto op 14 juli 2015 gemaakt met LORRI gemaakt – blijkt het binaire karakter.
Komeet 103P/Hartley 2: tenslotte deze komeet, die in 2010 bezocht is door de Deep Impact sonde in het kader van de EPOXI missie. De onderzoeksleider destijds noemde de komeet een kruising tussen een bowlingpin en een augurk. Mmmmm, zelf zit ik meer een een kipdrumstick te denken. Oh ja, die heb je ook nog in het zonnestelsel. Bron: Vele pagina’s op Wikipedia, zoals deze.
Ik ben gewend geraakt aan het woord paddenstoel vandaar mushroom.
Mushroom object Ultima Thule, compared with Comet67P-G and mushroom Herbig Haro Systems.
https://bigbang-entanglement.blogspot.com/2019/01/mushroom-object-ultima-thule-compared.html
Je zou toch verwachten dat al deze objecten uiteindelijk na miljarden jaren eindigen in een bolvorm door (moleculaire) migratie als gevolg van temperatuur wisselingen, micro inslagen en zwaartekracht.
Is het bekend waarom deze kometen een “ pinda “ vorm aannemen?
Nee, maar het antwoord zou wel eens een belangrijke wending kunnen geven op allerlei niveau in de fysica en cosmologie.
Bedankt Arie voor dit mooie overzicht!