19 maart 2024

SMSS J2157 – de meest lichtsterke quasar die we kennen – heeft een zwart gat van 34 miljard zonsmassa

Impressie van een superzwaar zwart gat met een jet en accretieschijf. credit: NASA/JPL-Caltech

Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Christopher Onken (Australian National University) heeft de quasar SMSS J215728.21-360215.1 onderzocht en daaruit komt naar voren dat het zwarte gat in het centrum van dat actieve sterrenstelsel, genaamd J2157, maar liefst … 34 miljard keer zo zwaar als de zon is [1]Niet gelijk denken dat ‘ie daarmee het zwaarste zwart gat in het heelal is. Hij staat – voor zover we dat weten – op plek vijf in de lijst met de meest zware superzware zwarte gaten.. Da’s vijf keer zwaarder dan M87* (Pōwehi), het superzware zwarte gat in M87, dat met de Event Horizon Telescope is gefotografeerd. En om de vergelijking even te maken met ‘ons’ superzware zwarte gat in de Melkweg, Sagittarius A*: J2157 is bijna 8000 keer zo zwaar! Ding dong, een echt superzwaargewicht dus. En da’s niet het enige, hij groeit nog steeds, naar schatting vangt ‘ie één zonsmassa per dag aan materie. J2157 was er al toen het heelal nog maar 1,2 miljard jaar oud was (roodverschuiving z=4,692), minder dan 10% van z’n huidige leeftijd. De laatste tijd worden vaker van dat soort superzware zwarte gaten in het heelal ontdekt en telkens komt dan de vraag naar boven hoe het toch kan dat dergelijke molochen al zo vroeg in het heelal konden bestaan.

In het midden quasar SMSS J215728.21-360215.1, gefotografeerd bij drie golflengten. Credit: Christopher A. Onken et al.

Voor de metingen aan de quasar en z’n zwarte gat maakten de sterrenkundigen gebruik van ESO’s Very large Telescope (VLT) in Chili. De quasar waar J2157 zich in bevindt is overigens ook monsterlijk groot, want met een totale lichtkracht van 1,6 x 10^48 erg/s is het de meest lichtsterke quasar die men kent. De massa van het zwarte gat is overigens enkele jaren terug ook al eens gemeten en toen kwam men uit op een massa van twintig miljard zonsmassa en verorberde ‘ie één zonsmassa per twee dagen. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan J2157, te verschijnen in the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: ANU.

Share

Voetnoten

Voetnoten
1 Niet gelijk denken dat ‘ie daarmee het zwaarste zwart gat in het heelal is. Hij staat – voor zover we dat weten – op plek vijf in de lijst met de meest zware superzware zwarte gaten.

Comments

  1. Ik vind het wel raar dat men bij deze ultramoderne tak van wetenschap zulke ouderwetse eenheden blijft gebruiken.

  2. Zelfde vraag weer Arie, “hij groeit nog steeds, naar schatting vangt ‘ie één zonsmassa per dag aan materie. J2157 was er al toen het heelal nog maar 1,2 miljard jaar oud was”. In de huidige tijd, zo´n dikke 12 miljard jaar later moet hij dus nog aanzienlijk gegroeid zijn. De vraag blijft dus wat er met al die enorme zwarte gaten is gebeurd in die “tussentijd”. Wordt het niet tijd voor een telescoop met een Z instellingsknopje als een soort scherptediepte in de tijd? http://www.livescience.com/65683-sonic-black-hole-spews-hawking-radiation.html?

    • Is ’t dezelfde vraag Nico? Dan geef ik weer hetzelfde antwoord als eerst: “‘Waar het is ding gebleven?’ Interessante vraag. Het impliceert dat er eigenlijk twee quasars J2157 (was in vorige antwoord J1342+0928) zijn, eentje waar we met de telescopen naar kijken en die ons de versie van 1,2 miljard jaar (was 700 miljoen jaar) na de oerknal tonen, en eentje die ergens in het heelal moet zijn, de quasar J2157 van nu, van onze tijd met wel of geen superzwaar zwart gat meer. Maar die laatste is er niet, tenminste er is maar één quasar J2157 en dat is die van 1,2 miljard jaar na de oerknal. Als je er over 12,5 miljard jaar (was 13 miljard) weer naar zou kijken dán zou je weten hoe de quasar was toen het bij ons 2020 AD was. We moeten dus nog even geduld hebben.”

Speak Your Mind

*