19 maart 2024

Werd supernovarestant Sgr A Oost gevormd door de ‘Kanonskogel’?

Credit: NASA / CXC / Nanjing University / Zhou et al. / NSF / NRAO / VLA

In de kern van ons Melkwegstelsel ligt een supernovarestant genaamd Sagittarius A Oost, kortweg Sgr A Oost. Zoals te zien op de foto hierboven ligt Sgr A Oost vlakbij Sgr A*, het superzware zwarte gat. Nou verwacht je bij een supernovarestant ook een bron, een neutronenster, de overgebleven extreem compacte kern van de ster die ooit als supernova explodeerde. Maar da’s precies het probleem bij Sgr A Oost: de bron is niet geïdentificeerd. Ja, er is wel een ‘verdachte’ in beeld, alleen ligt die niet in het midden van Sgr A Oost, maar er een eind vandaan, een bron van een hoogenergetische ‘pulsarwind‘ met de catalogusnaam J174545.5-285829, bijgenaamd de Kanonskogel (Engels: cannonball). In dit geval gaat het vermoedelijk om een neutronenster, die snel ronddraait en hoogenergetisch plasma naar alle kanten wegblaast. De bron van een supernovarestant hoeft niet altijd midden in het restant te liggen, want het kan gebeuren dat de supernova asymmetrisch verloopt, bijvoorbeeld als er nog een begeleidende ster in de buurt stond ten tijde van de explosie, en dat de geïmplodeerde kern wegschiet. S. Ehlerová (Astronomical Institute of the Czech Academy of Sciences in Praag) en haar collega’s hebben nu onderzocht of de Kanonskogel inderdaad de bron is van Sgr A Oost en wanneer het restant ontstaan zou kunnen zijn.

Het beste model dat de simulaties hebben opgeleverd. Sgr A Oost ligt ongeveer op de plek van de stofwolk. Credit; S. Ehlerová et al.

De onderzoekers hebben alle gegevens die bekend zijn van Sgr A Oost en van de Kanonskogel gestopt in een zogeheten hydrodynamisch model op de computer en daarmee simulaties uitgevoerd wat er gebeurd kan zijn en hoe lang geleden dat was. Daarin werden ook de gegevens meegenomen van andere objecten in de buurt, met name de moleculaire gaswolk 50M waarmee Sgr A Oost reageert en met de ‘nucleaire stercluster’, een groep sterren vlakbij Sgr A*, die een sterke sterrenwind hebben. Uitkomst van de simulaties is dat de Kanonskogel inderdaad de bron kan zijn van Sgr A Oost en dat de supernova zo’n 10.000 jaar geleden moet hebben plaatsgevonden, op een plek die 3,5 parsec ten zuiden van Sgr A* ligt, zie het model in de afbeelding hierboven. Het zou kunnen zijn dat de geschatte leeftijd feitelijk nog wat hoger moet zijn, maar dat moet uit vervolgonderzoek blijken. Hier het vakartikel over het onderzoek aan Sgr A Oost en de Kanonskogel, te publiceren in Astronomy & Astrophysics. Bron: Astrobites.

 

Share

Speak Your Mind

*