We beleefden afgelopen woensdag 21 juni niet alleen het zomersolstitium, maar het was ook nog eens ‘Solarcan Day’, de eerste van dit jaar. Solarcan Day, mmmmmm misschien heb je er nog nooit van gehoord, dus ik leg het uit. Twee keer per jaar maakt de zon een solsitium of zonnewende mee, het moment rond 21 juni dat hij het hoogste punt aan de hemel bereikt en rond 21 december dat hij het laagste punt bereikt – beiden hebben uiteraard te maken met de baan van de aarde om de zon. De solarcans (‘zonneblikken’?, klinkt voor geen meter), ook wel pinhole-camera’s genoemd, hebben te maken met de zogeheten solargraphy, het vastleggen van de zonnebanen: de benodigdheden daarvoor zijn een simpel blikje – voorzien van een klein gat, gemaakt met bijvoorbeeld een speld – en een stukje lichtgevoelig fotopapier in het blikje. Je geeft dat blikje een vaste plek met uitzicht op het zuiden, laat ´m daar een half jaartje (vanaf zomer of winter solstitium) licht vangen en voilá… je hebt de zon gedurende die periode gefotografeerd! Het werkt volgens het simpele principe dat je hieronder afgebeeld ziet en dat we sinds de ontdekking van het fotopapier al toepassen. Zonlicht valt op het fotopapier en door het zilverbromide daarin verkleurt het zwart.
En dat heb ik dus gedaan afgelopen half jaar, op 25 december (yep, Eerste Kerstdag, vier dagen na het wintersolstitium) heb ik een nieuw blikje opgehangen in het kader van Project Solarcan-III (onder deze blog zie je enkele gerelateerde blogs over de eerste solarscan-projecten in huize Nouwen), en woensdag 21 juni (Solarcan Day 2023-I) heb ik dat blikje na zonsondergang weggehaald en het gaatje afgeplakt. Normaal haal ik het er dan gelijk uit, maar afgelopen dagen heb ik het een tikkeltje druk gehad (o.a. het huwelijk van mijn oudste dochter), dus ik kwam er pas vandaag aan toe om het fotopapier eruit te halen. Bovenaan de blog zie je het resultaat, de gekromde banen van de zon tussen 25 december (onderaan) en 21 juni (bovenaan). Op de achtergrond zie je wat storende vertikale lichte balken, die op het originele fotopapier niet te zien zijn. Die zijn kennelijk veroorzaakt tijdens het scanproces (op een Epson printer). Ik heb bij de instellingen van alles geprobeerd ze weg te krijgen (ook de printer helemaal afgedekt, zodat er geen storend licht bij komt), maar tot nu toe hielp niets. Iemand nog tips wellicht om die lichte banen weg te krijgen? Rechtsboven op de foto is ook nog een vlek te zien. Kennelijk zat er ergens in het blikje nog een gaatje, waar wat stoorlicht naar binnen kwam, dat op één punt bleef ‘belichten’.
Die balken zijn afkomstig van virtuele fotonen die zich niet voor 1 gat laten vangen Adrie 😀 Het kan ook op het origineel zitten vanwege een diffractie artefact, zie google of een braam in het blikje.
Je kan met https://www.google.com/photos/scan/ (app voor Android) kijken of een ander type scan beter werkt. Ik heb gelezen dat deze app vrij goed is maar geen persoonlijke ervaring.
Je kan het origineel ook 90 graden draaien en dan scannen, als de balken dan meedraaien dan zit het in het origineel.
Love it. Ei van Columbus.