Simulaties van de schokgolf van gas in ORC4 . Credit: Alison L. Coil et al.
ORC’s (van ‘odd radio circles’) zijn mysterieuze grote cirkelvormige gebieden in het heelal die alleen radiostraling uitzenden en geen andere straling, zoals zichtbaar licht, UV- en röntgenstraling, allemaal ongeveer een boogminuut in doorsnede. Ze zijn extragalactisch, dat wil zeggen gelegen buiten de Melkweg, en tot nu toe zijn er maar vijf van ontdekt, dus ze zijn zeer zeldzaam. Drie van de vijf ORC’s hebben een optisch sterrenstelsel in hun midden, dus dat doet vermoeden dat er een verband is tussen de radiocirkels en de stelsels er midden in. Bij ORC4 (roodverschuiving z=0.4512) hebben ze nu met behulp van de KCWI (Keck Cosmic Web Imager) waargenomen dat het gebied een sterke emissie kent van O II en een zwakke emissie van Mg II en Ne III, allemaal geïoniseerde elementen.
Impressie van een ORC die explodeert vanuit een sterrenstelsel. Credit: Sam Moorefield; Data: CSIRO, HST (HUDF), ESA, NASA; Image: J. English (U. Manitoba), EMU, MeerKAT, DES, CTIO
De O II lijn komt uit een gebied in het centrum van de ORC dat 40 kiloparsec groot is, da’s ruim 130.000 lichtjaar, vergelijkbaar met de omvang van de Melkweg. Er is dus geïoniseerd gas binnen de ORC en de snelheidsgradiënt daarvan is zo’n 180 km/s in het midden, 250 km/s aan de rand en gemiddeld ∼200 km/s. Dat wijst er op dat er in ORC4 een schokgolf door het stelsel dendert, dat gas naar buiten toe transporteert. Het sterrenstelsel in ORC4 lijkt een actieve galactische kern (AGN) te hebben, met daarin een actief superzwaar zwart gat, dus wellicht ligt daar de bron. Men denkt met deze waarnemingen meer te weten te kunnen komen over vreemde radiocirkels in het heelal.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Alison L. Coil, Serena Perrotta, …, Kelly E. Whalen, «Ionized Gas Extended Over 40 kpc in an Odd Radio Circle Host Galaxy,» Nature (Accepted, 16 Oct 2023).
Bron: Francis Naukas.
Speak Your Mind