Een met Subaru gevonden BluDOG. Credit: NAOJ/HSC Collaboration
Tsja, het kan soms raar lopen in de sterrenkunde. Ontdekt je met de Webb ruimtetelescoop een boel zogeheten ‘extremely red objects’ (ERO’s), sterrenstelsels met een zeer rode kleur, blijken ze gelijkenis te vertonen met de ‘blue-excess dust obscured galaxies’ (BluDOG’s), yep…. blauwgekleurde sterrenstelsels, welke eerder waren opgedoken in de waarnemingen gedaan met de Subaru telescoop op Hawaï. Sterrenkundigen zochten naar ERO’s, omdat ze ons mogelijk op het spoor brengen van ‘quasars-in-wording’. Zoals bekend zijn quasars sterrenstelsels met een zeer actief superzwaar zwart gat in hun centrum, een zwart gat dat door toevoer van enorme hoeveelheden materie zó actief wordt dat het de rest van het stelsel gewoon overstraald. Maar vóórdat zo’n zwart gat actief gaat schijnen is er een pre-quasar fase, waarin het zwarte gat nog gehuld is in dichte gas- en stofwolken. Sterrenkundigen zijn benieuwd of ze dat moment kunnen zien, dat een zwart gat zo actief wordt dat ‘ie door z’n omhulsel van gas en stof heen breekt en gaat schijnen als quasar. ERO’s lijken van die ’transitionaire’ quasars te zijn, bezig om door een steeds actiever wordend centraal zwart gat een echte quasar te worden.
Theoretische impressie hoe een quasar kan ontstaan. Credit: Noboriguchi et al.
Maar toen sterrenkundigen betrokken bij de Japanse Subaru telescoop op Hawaï van de gevonden ERO’s hoorden gingen ze de gegevens bekijken en toen zagen ze direct sterke gelijkenissen met de door hun ontdekte BluDOG’s, nou ja met één cruciaal dan, de ene groep stelsels is rood, de andere is blauw. Dat ERO’s rood zijn gekleurd wil niet zeggen dat ze alleen rood licht uitstralen. Wat bleek: ze hebben in hun spectrum ook een sterke emissie van blauw licht. Verder onderzoek liet zien dat er meer gelijkenissen zijn en dat ERO’s en BluDOG’s tot één en hetzelfde soort object behoren. Er zijn echter ook verschillen aangetroffen. Men denkt daarom dat ERO’s een vroegere fase van ontwikkeling van dat object vormen en de BluDOG’s een latere fase, een object dat later kan uitgroeien tot een quasar. Verdere waarnemingen moeten duidelijk maken hoe dat precies in z’n werk gaat.
Gelijkenissen in de golflengte en energie van de straling van BluDOG’s en ERO’s. Credit: Akatoki Noboriguchi et al.
Meer informatie hierover is te vinden in deze drie vakartikelen:
- Akatoki Noboriguchi et al, Similarity between Compact Extremely Red Objects Discovered with JWST in Cosmic Dawn and Blue-excess Dust-obscured Galaxies Known in Cosmic Noon, The Astrophysical Journal Letters (2023). DOI: 10.3847/2041-8213/ad0e00
- Akatoki Noboriguchi et al, Extreme Nature of Four Blue-excess Dust-obscured Galaxies Revealed by Optical Spectroscopy, The Astrophysical Journal (2022). DOI: 10.3847/1538-4357/aca403
- Akatoki Noboriguchi et al, Optical Properties of Infrared-bright Dust-obscured Galaxies Viewed with Subaru Hyper Suprime-Cam, The Astrophysical Journal (2019). DOI: 10.3847/1538-4357/ab1754
Bron: Phys.org + Shinshu Univ.
Speak Your Mind