14 december 2024

Sterrenkundigen ontdekken per toeval een donker ‘oer-sterrenstelsel’, een stelsel zónder sterren

Artistieke impressie van J0613+52. De kleuren wijzen op de rotatie van het stelsel, rood is van ons af, blauw is naar ons toe. Credit: STScI POSS-II/ SF/GBO/P.Vosteen/K. O’Neil.

Tijdens onderzoek met diverse radiotelescopen aan 350 zogeheten Low Surface Brightness (LSB) sterrenstelsels zijn sterrenkundigen o.l.v. Karen O’Neil per toeval gestuit op een donker ‘oer-sterrenstelsel’, een stelsel dat alleen maar bestaat uit primordiaal gas, uit waterstofgas (HI) dat uit de oertijd van het heelal stamt. Met de Green Bank Telescope (GBT) in de VS, de Arecibo Telescope op Puerto Rico en de Nançay Radio Telescope in Frankrijk onderzocht men die stelsels en toen men een verschil wilde bekijken tussen de gegevens van de GBT en van de Nançay telescoop richtte men de GBT op een andere plek en toen zag men per toeval het oer-stelsel, dat de naam J0613+52 kreeg. Het staat 270 miljoen lichtjaar van ons vandaan.

De gemeten Dopplerverschuiving in het gebied waar J0613+52 zich bevindt. Credit: K. O’Neil.

Verder onderzoek aan de LSB J0613+52 liet zien dat deze in tegenstelling tot de andere LSB’s géén sterren lijkt te bevatten, alleen maar gas. Mogelijk zijn er wel sterren in J0613+52, maar zien we ze niet. Er lijkt ook geen stervorming aan de gang te zijn, omdat het gas te diffuus is om samen te ballen tot dichtere wolken waaruit sterren kunnen ontstaan. Daarmee zou J0613+52 het eerste oer-stelsel kunnen zijn dat ontdekt is en dat volledig bestaat uit primordiaal gas van kort na de oerknal. Men wil nu kijken of het mogelijk is om J0613+52 ook in andere golflengtegebieden te zien, maar gezien z’n zeer lage lichtkracht (vandaar de term ‘donker’) lijkt dat erg moeilijk te worden. Bron: Green Bank observatorium.

Share

Speak Your Mind

*