19 maart 2024

Het was wel niet de bedoeling, maar de Japanse PROCYON sonde deed toch nuttige waarnemingen aan komeet 67P

Impressie van de Japanse PROCYON sonde en de komeet 67P. Nee, zo dichtbij de komeet was de sonde niet. Credit: NAOJ/ESA/Go Miyazaki.

De Japanse PROCYON sonde, een afkorting van de Proximate Object Close flyby with Optical Navigation, werd op 4 dcecember 2014 gelanceerd tezamen met de Hayabusa 2 sonde. De slechts 70 kg wegende PROCYON, een ‘cubesat’ van 60 cm doorsnede, zou in 2016 de planetoïde genaamd 2000 DP107 gaan bezoeken, Hayabusa 2 zou zich richten op een andere planetoïde, 162173 Ryugu genaamd, waar ‘ie juli 2018 moet aankomen en dan monsters moet verzamelen, om die naar de aarde terug te brengen. Hayabusa 2 ligt zoals het er nu naar uit ziet goed op koers, maar met PROCYON liep het minder goed af. De bedoeling was dat februari 2015 de ionenmotor de mini-sonde een versnelling zou geven, waarna via een flyby langs de aarde in december 2015 naar 2000 DP107 zou worden afgestevend. Maar er ging iets mis met die ionenmotor en het doel naar 2000 DP107 te vliegen vervloog – het zoveelste drama voor een Japanse ruimtevaartmissie. Maar zoals de Japanse wetenschappers hebben laten zien met de Hayabusa 1 sonde en later de Akatsuki sonde bij Venus weten ze met veel vernuft een dreigende mislukking toch om te buigen in een behoorlijk succes en dat is ook nu weer het geval. Men was september 2015 namelijk in staat om de LAICA (‘Lyman-alpha imaging camera’) camera aan boord van PROCYON naar de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko te richten en waarnemingen te verrichten van de wateruitstoot door deze komeet.

Bovenste afbeelding: de waargenomen en bewerkte opname van waterstof -Ly? rondom de komeet 67P/C-G, waargenomen door de LAICA telescoop op 13 september 13 2015. De onderste afbeelding toont een voorspelling van die coma op grond van een model. De pijl toont de richting van de zon op dat moment. Credit: NAOJ.

Op dat moment was de komeet in de buurt van z’n perihelium en daarom behoorlijk actief. Van zeer nabij werd de komeet op dat moment bestudeerd door de Europese Rosetta sonde, die slechts enkele tientallen kilometers van de kern van de komeet verwijderd was. Maar dat was ook gelijk een probleem voor Rosetta: hij bevond zich midden in de coma van de komeet, het gasvormige omhulsel rondom de kern. Hij had geen zicht op die coma van buitenaf en kon daarom niet goed de totale uitstoot van gassen meten. De kleine PROCYON sonde kon dat met LAICA wel doen, een camera die oorspronkelijk ontworpen was om de ‘geocorona’ van de aarde te meten, de buitenste laag van de atmosfeer van de aarde. Met LAICA kon men de emissie van waterstofatomen in de gaten houden en dat kon ‘ie september 2015 van de coma van 67P doen, de waarnemingen hierboven laten dat zien. Met behulp van de waarnemingen heeft men bevestigd wat al langer over kometen wordt gedacht: dat hun waterproductie toeneemt als ze dichter bij de zon komen. Van kometen wordt gedacht dat zij mogelijk het water op aarde hebben gebracht door inslagen in de vroege periode van het zonnestelsel. Tsjonge, waar een verloren gewaande mini-sonde al niet nuttig voor is. Meer informatie in dit vakartikel, dat volgende maand gepubliceerd zal worden in The Astronomical Journal. Bron: Centauri Dreams + NAO.

Share

Speak Your Mind

*