19 maart 2024

Vrijdag 25 mei: Lezing bij Huygens over leven na de dood van sterren – neutronensterren, witte dwergen en zwarte gaten

Prof. Edward van den Heuvel

Op vrijdagavond 25 mei geeft Prof. Edward van den Heuvel bij sterrenkundevereniging Chr. Huygens in Papendrecht een lezing over het leven na de de dood van sterren: neutronensterren, witte dwergen en zwarte gaten.

Sterren hebben een eindige levensduur, omdat ze hun eigen materiaal als brandstof gebruiken om hun licht mee op te wekken. Sterren zoals de zon leven heel lang, ongeveer 10 miljard jaar. Zwaardere sterren leven veel korter. Een ster die 8 maal zwaarder is dan de zon, leeft maar 20 miljoen jaar en een ster 25 maal zo zwaar als de zon leeft slechts 5 miljoen jaar.
Na hun dood blijft er een object over dat nog veel activiteit kan vertonen. Lichte sterren, tot 8 maal de massa van de zon, overlijden rustig en laten een “witte dwerg” achter, een zwak lichtend object dat afkoelt en langzaam onzichtbaar wordt. Sterren zwaarder dan 8 maal de zon eindigen hun leven met een explosie, en laten een neutronenster of een zwart gat achter. Deze objecten zijn in alle opzichten extreem. Een neutronenster heeft 400 000 maal de massa van de Aarde maar is niet groter dan Amsterdam (20 km). Een neutronenster is in feite één grote atoomkern, bijeen gehouden door de zwaartekracht. Sterren zwaarder dan ongeveer 20 tot 25 maal de zon laten een zwart gat achter: sterren waaruit zelfs geen licht meer kan ontsnappen. We kennen thans duizenden neutronensterren en tientallen zwarte gaten in ons Melkwegstelsel, die nog veel activiteit vertonen. Van den Heuvelen vertelt over hoe deze activiteit kan worden waargenomen.

Zwaartekrachtgolven van botsende zwarte gaten.

Recentelijk zijn zwaartekrachtsgolven van met elkaar versmeltende dubbele zwarte gaten en neutronensterren waargenomen. Deze waarnemingen en hun belang zal worden besproken. Prof. Edward van den Heuvel is emeritus hoogleraar sterrenkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Van den Heuvel vervulde onder meer bestuursfuncties bij de KNAW, de Stichting Ruimte Onderzoek Nederland en de stichting ASTRON en bij Diergaarde Artis, waar hij een van de oprichters was van het planetarium. Hij werd vooral bekend door zijn werk op het gebied van vorming en evolutie van compacte objecten (neutronensterren, zwarte gaten en witte dwergen) in dubbelsterren en op het gebied van de studie van gammaflitsen. Onlangs is de nieuwe editie van zijn boek ‘De Wonderbaarlijke Eenheid van het Heelal’ uitgekomen.

De lezing begint om 20.30 uur, de zaal gaat 20.00 uur open, en de toegang is gratis. Bron: Huygens.

Share

Speak Your Mind

*