Hubble ziet dat de verdampende planeet AU Microscopii b de hik heeft

Artistieke impressie van AU Mic en zijn verdampende planeet. Credit: NASA, ESA, Joseph Olmsted, STScI

De ster AU Microscopii en zijn planeet AU Microscopii b zijn vaker hier voorbij gekomen op de Astroblogs – zie deze blogs. Het is een interessant stel, omdat AU Microscopii een rode M-dwergster is in het zuidelijke sterrenbeeld Telescoop op ongeveer 32 lichtjaar afstand met een geschatte leeftijd van 23 miljoen jaar, da’s heel dichtbij én heel jong. En die combinatie maakt AU Microscopii een ideaal ‘laboratorium’ voor het onderzoek van planeetvorming. Onderzoek met de Hubble ruimtetelescoop laat nu zien dat AU Microscopii b, kortweg AU Mic b, ook om een andere reden interessant is. De planeet is ongeveer vier keer zo groot als de aarde en met een afstand van 9,6 miljoen km van de ster is het er bloedje heet, zó heet dat de planeet z’n atmosfeer van waterstof grotendeels verloren heeft, omdat die atmosfeer door de grillige uitbarstingen van de ster met intense UV-straling aan het verdampen is – zonnebrandcrême factor 5000 zou je daar moeten hebben. Hubble heeft AU Mic  en AU Mic b enkele malen waargenomen en wat blijkt nu het geval: de ene keer was er helemaal niets te zien van een verdampende atmosfeer en anderhalf jaar later bij de tweede waarneming was het één en al verdamping wat de klok sloeg. Tijd tussen de waarnemingen: slechts anderhalf jaar!

Keighley Rockcliffe (Dartmouth College in Hanover, New Hampshire, VS) en zijn collega’s hebben het waargenomen en ze spreken van een planeet ‘die de hik heeft’. De vraag is hoe die verschillen in de waarnemingen verklaard kunnen worden. Mogelijk speelde een uitbarsting van de ster bij de eerste waarneming een rol, toen géén verdampende waterstof werd waargenomen. Zeven uur voor de waarneming door Hubble was er een grote uitbarsting van de ster van sterke UV-straling. Mogelijk heeft die straling de waterstof van AU Mic b ‘gefoto-ioniseerd’ zoals het heet. De waterstof wordt daardoor transparant voor licht en is het niet meer zichtbaar en heeft Hubble het gemist. Een andere verklaring zou kunnen zijn dat de sterrenwind van AU Mic de verdamping beïnvloed en dat de waterstof die de planeet verliest de ene keer wel zichtbaar is en de andere keer niet. Vervolgwaarnemingen moeten hier meer duidelijkheid over geven.

Hier is het vakartikel over de waarnemingen, verschenen in the Astronomical Journal. Bron: Hubble.

Gerelateerde Astroblogs:

Hubble heeft een exoplaneet met een veranderende atmosfeer waargenomen Voor het eerst zien sterrenkundigen een ster een planeet verzwelgen Hubble heeft waterdamp ontdekt in de atmosfeer van een kleine exoplaneet