Ik heb er al eens vaker aandacht voor gevraagd….maarre…..als je effe geen zin hebt om je bij nacht en ontij onledig te houden met zwakke neveltjes uit de lucht plukken, welke nu effe wat lastig zichtbaar zijn met dank aan die maar niet lekker donker willen wordende grijze nachten zomerhemel, zet dan dat fuzzy blob gedoe even tijdelijk op een astronomisch waakvlammetje en ga je vervolgens voor de verandering eens heerlijk amuseren met het bewonderen van het enige duidelijk zichtbare object aan de daghemel, zijnde onze eigen “huisster”….de ZON!!
Want lieve dames, beste heren…….de Zon is op dit moment voorwaar echt bezig met “the alltime greatest show on….eh…Earth”…..De één na de andere joekel van een zonnevlekkencomplex komt vanachter de voor ons zichtbare zonnerand langspiepen en het wil maar niet ophouden.
De voorspellingen voor deze zonnecyclus, nummertje 25 sinds 1755, waren een paar jaar geleden overigens echt hartstikke mega triest pessimistisch……De zonne-aktiviteit zou zelfs een nieuw Maunderminimum-achtig karakter krijgen, waarbij er voor tientallen jaren geen ene zonnevlek meer te zien zou zijn, zo werd er zelfs door sommige zowel amateur als professinele astrobronnen gebruld. Het maunderminimum (vernoemd naar haar ontdekkers het astronomen-echtpaar Maunder) was de periode van 1645 tot 1715 waarbij er in die gehele periode slechts welgeteld 50(!!) zonnevlekken zijn waargenomen.
Klimatologisch ging dit langdurig afwezig zijn van zonnevlekken hand in hand met een hele stevige daling van de gemiddelde temperatuur op Moeder Aarde en wel zo stevig dat deze periode ook wel eens de “kleine ijstijd” wordt genoemd.
Hmmmm….veel of weinig zonnevlekken/zonne-aktiviteit en het klimaat op Aarde….zou daar toch ook niet ergens nog een “linkje” te bespeuren zijn??? Of wordt ik nu, fan van de verbrandingsmotor zijnde en voor de gein stiekum dromend van een Tesla waarbij die saaie enge aandrijf-stofzuiger vervangen is door een dikke benzineslurpende brul V8 (met van die vlammenspugende uitlaatpijpen door de motorkap stekende….oh yes baby..!!!), naar de “klimaatsceptici-goelag” verbannen….hihi!?! Nou ja….het bekvechten over dit soort zaken laat ik toch maar liever aan anderen over. Oh ja….voor mij is het zo gewoon, maar laat ik toch maar even niet nalaten te vermelden dat zo’n zonnecyclus ongeveer 11 jaar in beslag neemt, waarvan akte!!!
Het mooie is nu dat onze Zon best wel een beetje een “etterstraal” is gebleken met een heel vuig gevoel voor humor, want in de eerste grofweg twee jaren van zonnecyclus 25, welke ergens zo rond 2019 is begonnen, is er werkelijk echt geen ene zonnevlek te zien geweest tot grote genoegen van alle media-angst-fetisjisten en doemdenk-fanatici. Coronavirusjes, klimaatveranderingetjes, geen zonnevlekken meer en dus een aanstormend hel en verdoemenis maundeminimummetje……oh yes….een gegarandeerde one way ticket naar het “depro-paradijs”….ware het niet dat onze guitige Zon ergens zo rond 2021, als een ware grizlybeer met een vet ochtendhumeur, tot werkelijk ieders verrassing toch opeens en vooral woestwild uit haar winterslaap is ontwaakt!!!
Het normale aantal zonnevlekken voor het voorspelde maximum in 2026 zijn in 2023 al ruimschoot gehaald en de stijgende trend lijkt zeker nog niet ten einde. Plezant gevolg….de Zon is op dit moment echt een gestoord boeiend waarneem-object!!!
Nu bespuur ik al een tijdje dat er vooral onder astro-novices best wel een zekere angst en terughoudendheid lijkt te bestaan als het gaat om de Zon als (makkelijk!!) beginners-waarneemobject.
Enne……weet U, die angst vind ik eigenlijk best wel gerechtvaardigd…..want het waarnemen van de Zon is hartstikke VEILIG als je het op de CORRECTE MANIER doet, maar HARTSTIKKE GEVAARLIJK wanneer je dat op een NIET CORRECTE MANIER doet. Er is bij het waarnemen van de Zon simpelweg geen ruimte voor foutjes en gerotzooi in de marge, laat dat even heel duidelijk zijn!!!
Dit is ook de reden waarom, wanneer het onderwerp zon-waarnemen ter sprake komt, er in iedere (amateur)sterrenkundige publicatie steeds maar weer fanatiek op gehamerd wordt om dit toch vooral op een correcte (lees: VEILIGE) manier te doen. Stom en eigenwijs afwijken hiervan betekent geganadeerd ernstig oogletsel danwel permanente blindheid….het is maar weer eens voor de zoveelste keer even heel duidelijk gezegd!!
Het grote gevaarlijke “luxeprobleem” bij het waarnemen van de Zon is die enorme hoeveelheid licht. Iedereen die ooit weleens iets in de fik heeft gestoken met een vergrootglas (ook vaak aangeduid met de term brandglas) dient zich te realiseren dat een onbeschermde telescoop dit ook kan en vooral ook heel veel beter dan dat lullige vergrootglasje! Het plekje waar dat stukkie papier of hout in de fik vliegt is de plek waar dat vergrootglas/telescoop een beeldje van de Zon weergeeft. De lens of spiegel van een gemiddelde huis, tuin en keukentelescoop is meestal vele malen groter dan het gemiddelde huis, tuin of keuken-vergrootglas….met alle zwaarschadelijke gevolgen van dien bij het niet correct waarnemen van de zon…..GAAN WE DUS NIET DOEN!!
Beschermingsmiddelen voor het telescopisch (en weest gewaarschuwd…ook een verrekijker is een…zij het een dubbele…telescoop!!!) waarnemen van de Zon komen in een aantal “smaken” voor….varierend van ronduit misdadig gevaarlijk tot perfect veilig.
Om met die eerste bedenkelijke categorie maar eens te beginnen…..CD’s, Chipsverpakkingen, aluminiumfolie etc…etc…zijn NOOIT VEILIG. Ik zie zonnefilters gemaakt van dit soort materialen nog best wel vaak opduiken als er weer eens een zonverduistering te zien is……zelfs zoiets als het gebruik van een laskap/lasglas, hoewel zeker heel veel beter dan die eerder genoemde materialen is gewoon nog niet goed genoeg. NIET DOEN DUS!!!!!
Voor met het ongewapende blote oog echt veilig waarnemen van zonsverduiteringen zijn gecertificeerde echte eclipsbrilletjes de enige echte veilige manier, hoe duf en open deur intrappend dit ook moge klinken.
Bij de zonnefilters voor telescoopgebuik is er één manier die ik alleen maar kan omschrijven als MISDADIG GEVAARLIJK en dit zijn de zogenaamde oculairzonnefilters.
Deze…laat ik ze maar eens heel netjes omschrijven met de kreet…..”PLEURISDINGEN” kwam je in “die goeie ouwe tijd” vaak (te vaak!!!) tegen bij van die goedkope speelgoedwinkel-telescopen…..Zo’n zonnefiltertje gemaakt van heel donker glas zat dan in een schroefvatting en die kon je dan in de achterkant van je oculair schroeven en dan kon je met je prutskijkertje naar de zon kijken….enne…natuurlijk kon je dan zonnevlekken zien….Maarre…..dat goedkope stukkie donker glas kreeg dan wel de volle loeierhete laag van dat geconcentreerde zonlicht te behappen….en dan was het niet een kwestie van “of” maar altijd een kwestie van “wanneer” dat kreng kapot zou springen met alle potientieel levensgevaarlijke gevolgen van dien.
Helaas spreek ik uit ervaring want mijn allereerste telescoop was dus zo’n fijngoeiekoop speelgoedwinkel-kreng met zo’n pleuris inschroef zonnefilter, die natuurlijk kapot sprong toen ik heel onwetend jong en blij zonnevlekjes aan het kijken was….AUW!!!. Ik zal U de schrikomschrijving en het bijbehorende gebezigde absoluut niet malse taalgebruik besparen….enne….ik heb mazzel gehad want ik was gelukkig net op tijd genoeg weg…………….maarre….sindsdien HAAT ik die PLEURISDINGEN!!!!!!
Beste liefhebbende ouders…..heeft U zo’n telescoopje nog ergens rondslingeren of bent U wellicht van plan om zo’n ding ooit eens te willen aanschaffen check dan vooral toch of er zo’n soort zonnefiltertje bij zit en mocht dat onverhoopt het geval zijn….gooi hem dan niet weg, nee…DONDER hem dan weg!!!!
Hé hé….dat frustratie-ei is gelegd!!
Wat je vroeger bij dit soort van goedkope speelgoedwinkel en ook wel bij de iets duurdere gewone amateurkijkertjes tegenkwam om de zon mee te kunnen bekijken, dat was een zogenaamde zonneprojectie-set. Dit was een klein wil lichtgewicht projectieschermpje die je aan je telescoop kon bevestigen en dan kon je via het geplaatste oculair het zonsbeeld op dat schermpje projecteren.
In die (niet zo) goeie ouwe tijd was het OF zo’n voornoemd ranzig oculairzonnefiltertje OF een projectie setje…meer was er toen niet echt…..enne….van die twee verdiende/verdient (want ze worden nog steeds gebruikt!!) die projectiemethode uiteraard van harte de voorkeur omdat je hiermee, als je je hersens er maar bij houdt, in principe met je ogen nooit direct in de felle lichtbaan zal komen….MAAR…..je zit wel nog steeds met dat interne hitte-probleem. Daarom is die projectiemethode eigenlijk toch niet echt lekker geschikt voor zoiets als een (grote….10cm plus) Newtontelescoop. Vooral gelijmde vangspiegels houden absoluut niet van die hitte!!
Een kleine lenzenkijker (max 75mm) verdient bij de projectiemethode zwaar de voorkeur, maar hierbij vooral GEEN peperdure multilens oculairen gebruiken. Een goedkoop Huygens of Kellner oculair zijn voor deze methode uitstekende projectie-oculairen die makkelijk een hitte-stootje kunnen hebben. Het spreekt trouwens voor zich dat als je gaat projecteren, je dit niet al te lang achter elkaar moet doen om die onvermijdelijke hitte-opbouw toch nog een beetje onder controle te houden!!
De derde methode middels het gebruik van een zogenaamd “Herschelprima” is voor mij persoonlijk een beetje de onbekende vreemde eend onder de zonnefilters. Dit ding is ergens zo rond 1830 uitgevonden door ene John Herschel….yep..de evenzo beroemde “deep sky zoon” van de evenzo beroemde “deep sky vader” William Herschel, die weer een, zeer onterecht(!!), net iets minder beroemde “deep sky zus” had zijnde Caroline Herschel.
Een Herschelprima is dus een vrij oud stukkie zonnewaarneem-gereedschap maar daarom zeker niet een matig functionerend door de moderne tijd achterhaald “optisch gebakkie”…..integendeel zelfs!! Een Herchelprisma is eigenlijk best wel het beste zonnefiltergereedschap dat je hedentendagen kunt krijgen met helaas één niet onbelangrijk nadeeltje dat ie uitsluitend en alleen maar geschikt is voor een refractor!!
Een Herschelprisma heeft een beetje dezelfde opbouw als een zenitprisma, maar bij een Herschelprisma zorgt een uitgekiende combinatie van prima’s ervoor dat iets van 95% van het, vanaf de frontlens van de refractor komende, zonnelicht aan de achterkant de telescoop ongebruikt weer verlaat. Slechts vijf % van het zonnelicht wordt door deze ingenieuze prisma-constructie onder hoek van 90%, net zoals bij een zenitprisma, richting het oculair c.q. menselijk oog danwel camera gestuurd. Omdat die overgebleven 5% eigenlijk toch nog net effe iets te veel van het goede….nou ja…van het slechte is zit er in de lichtweg tussen de prisma-constructie en het oculair/camera ook nog een extra IR/UV/wit licht werend grijsfilter gemonteerd.
Hoewel een Herschelprisma in principe dus een hele oude constructie is…is ie hedentendage, gestoken in een hartstikke veilig hypermodern optisch jasje, weer harstikke populair en niet zonder reden, want dit ding gekoppeld aan zo’n prachtige dikke refractor levert hele hoge kwaliteit bijkans perfecte zonneplaatjes op!!!…
Ja ja…lieve dames beste heren…..U leest het goed wat ik, refractorhater pur sang, hier nu schrijf..en dus…laat wederom de “witjassen” maar komen, want het gaat even helemaal niet goed met uwer Newtonminnende astroblogs-scribent..hihi!!
Maarre….en nu effe zonder al dat optische pretgeplaag mijnerzijds, een dikke refrector in combinatie voorzien met zo’n modern Herschelprisma is dus echt een hele veilige en optisch heel hoog kwalitatieve manier om, in wit licht, van de Zon te genieten. Ok….het nadeel van zo’n Herschelprisma is dat ie dus niet geschikt is voor een spiegeltelescoop en ze zijn (vind ik) nogal prijzig met prijskaartjes die varieren van 250 tot royaal boven de 500 euro…oeps. Dit zo gezegd hebbende is het ook wel weer zo dat lenzenkijkers altijd al per centimeter opening dure telescopen zijn geweest en dan is een dure zonnefilteroplossing in de vorm van zo’n prijzig Herschelprima ook niet erg uit de toon vallend!
Overigens zou ik me kunnen voorstellen dat het gebruik van zo’n Herschelprisma in een situatie met bijvoorbeeld (veel) publiek misschien toch niet erg handig/veilig is vanwege die 95% aan geconcentreerde zonlichtbundel die aan de achterkant van het herschelprisma weer de wereld in wordt gespuugd??? Een klein kind die op een onbewaakt moment hier even in denkt te moeten kijken….oeps?? Nu heb ik zo’n ding nog nooit van dichtbij gezien en derhalve kan ik hier eigenlijk geen zinnig woord over zeggen….maar misschien zijn er onder ons lezers/lezeressen die dat wel kunnen???. Hou me van harte aanbevolen! Op de publiekssterrenwacht Mercurius in Dordrecht waar ik vrijwilliger ben is de klassieke 15cm Zeiss refractor, voor zolang als ik dat ding heb mogen gebruiken, altijd voorzien geweest van een glazen objectief zonnefilter en nooit van een Herschelprisma.
Nu zou je zolangzamerhand, na dit verhaal gelezen hebbende, kunnen gaan denken dat de Zon voor de (trotse!!) bezitters van een Newton danwel andersoortige reflectortelescoop een heuse “No Go Zon-e” is….maarre niets is gelukkig minder waar, hoor…..want ook voor de Newton en haar spiegelende soortgenoten is er een high tech c.q. High quality zonnefilter-oplossing en wel in de vorm van het OBJECTIEFZONNEFILTER, ook wel eens aangeduid met een engelse afkorting ERF….energy rejection filter.
Dit type zonnefilter wordt aan de VOORKANT…de openingskant…van de kijkerbuis van de Newton, SCT, Maksutov…etc..etc…geplaatst en zorgt ervoor dat iets van 98% van het aanstormende zonlicht NIET de kijkerbuis in gaat!! Het grote voordeel van zo’n objectiefzonnefilter is vooral dat alle optische componenten niet warm danwel te heet kunnen worden EN objectiefzonnefilters zijn ook nog eens geschikt voor zowel reflector als refractortelescopen.
Objectiefzonnefilters komen voor in twee smaken en wel als zogenaamde “foliefilters” en als “glasfilters”. Bij
foliezonnefilters is de witlicht-werende en UV en IR licht-werende laag op een heel sterk maar ook heel dun en flexibel velletje transparante kunstof (meestal Mylar) aangebracht/opgedampd. Dit soort zonnefilterfolie….(“Baader AstroSolar” is een heel veel gebruikte)…..zijn doorgaans te verkrijgen als losse velletjes A4 (21×29.7cm), ze kosten geen drol (ergens zo rond de slechts 20/25 euries!!!) EN……en dat is het mooie van dit spul…..de optische kwaliteit van dit “flodderspul” is fenomenaal…..zo goed als gelijkwaardig aan die van het Herschelprisma.
Het nadeel van die zonnefiltervelletjes is dat het, voor mijn gevoel, beginners lijkt af te schrikken vanwege het feit dat het er zo fluffy goedkoop en onveilig”chipsverpakking-achtig” lijkt uit te zien….EN….vanwege het feit dat je voor zo’n velletje ZELF een houder moet maken. Wat dat eerste betreft, dat flutterige mogelijk onveilig aandoende uiterlijk, dat is echt compleet ongegrond….Dit spul is in de zonnewaarneempraktijk echt hartstikke veilig gebleken en optisch, zoals eerder gezegd, is het ook nog eens van heel hoge kwaliteit.
Tja…..en wat dat tweede aspect betreft is het feit dat je zo’n fragiel ogend velletje zelf moet zien te verwerken tot een stevige houder voor op de kijkerbuis voor iemand met twee rechter handen een makkie en voor iemand met twee linkerhanden een onoverbrugbare hindernis. Voor mij als gedreven auto, huis en telescoopknutselaar zijnde is zo’n foliefilter in elkaar flansen “a piece of cake” maar ik kan mij heel goed voorstellen dat dat voor een heleboel mensen niet het geval is!!
Tot voor kort was daar eigenlijk niet echt een passende oplossing voor, maar sinds kort kan je zo’n astrosolar foliefilter ook kant en klaar in een degelijke vatting kopen. OK……daar ben je dan wel (heel)wat meer voor kwijt, want voor bijvoorbeeld een 15cm kijker zonnefilter ben je dan iets van rond de 110 euries kwijt….maar dan hebbie ook wat!!!
Wat ook nog een “dingetje” is dat is het hanteren van zo’n fragiel aanvoeldend foliefilter en het bewaren ervan. Dit is toch wel een belangrijk aspect welke zeker de nodige voorzichtigheid vraagt. Ik ben in principe nooit iemand geweest van het willen hebben van mooie gewatterde houten danwel aluminium draagkoffers voor mijn optische speelgoedjes….overbodige en onhandige nepluxe……maarre…… voor mijn foliezonnefilter heb ik ech wel een uitzondering gemaakt hoor. Die bewaar ik WEL in een stevig gewatteerd opbergdoosje!!!
Zogezegd, ik persoonlijk ben altijd zeer tevreden geweest met zo’n zelfbouw foliezonnefilter, maar ik kan mij heel goed voorstellen dat er beginners in het zonnewaarneem-gebeuren zijn die zich daar toch niet echt lekker bij zullen voelen. Tevens is bijvoorbeeld in een heavy duty werkomgeving van zoiets als een publiekssterrenwacht een foliefilter ook misschien niet het meest ideale optische zonnewaarneem-gereedschap.
Gelukkig er is nog een uitstekende zonnefilter-optie en wel in de vorm van een GLAZEN objectief-zonnefilter. Dit is/zijn één of soms twee optisch vlakke stuk(ken) glas met daarop of daartussen die bewuste aluminiumkleurige UV/IR en wit licht rerflecterende laag. Deze glazen reflecterende laag zit dan bevestigd in een loeierstevige aluminium vatting waarbij je bij wijze van spreken zonder problemen nog mee kunt frisbeëen!!
Glazen objectiefzonnefilters zijn royaal verkrijgbaar voor werkelijk een hele kudde aan buisdiameters…….van 40 mm tot meer dan 400 mm!! Yep…..er hangt natuurlijk wel “iets van een prijskaartje aan” maar ik moet bekennen, nadat ik me er na lange tijd weer eens in verdiept heb, me dat eigenlijk nog helemaal niet zo tegenvalt. De prijzen liggen ergens zo tussen de 250 en 450 euro….EN….wat me dan ook nog opvalt is dat het prijsverschil tussen zo’n glazen objectief zonnefilter en een kant en klaar foliefilter in vatting eigenlijk ook niet eens zo groot is…..en tja, dit lijdt dan onherroepelijk tot de keuze-stress-vraag..: “welke is dan de beste van die twee types??”.
Als je bijvoorbeeld mijn eigen foliefilter zou bekijken (zie foto) dan ziet dat er heel erg “flodderig” uit en bij optische kwaliteit is het toch “glad en strak” wat de klok slaat….enne….mijn goedkope flodderige 25 euro zelfbouw filtertje zal het wat dat betreft, bij een straffe vergelijkingstest, uiteraard waarschijnlijk net niet winnen van een foliezonnefilter die je kant en klaar in een vatting kunt kopen……maar ja….voor die laatste moet je dan wel weer zo’n dikke 100 euries neertellen en zo’n fanatieke zonnewaarnemer ben ik dan ook weer niet!! Ofwel….als ik moet kiezen tussen een zelfbouw foliefilter en een kant en klaar foliefilter neem ik gewoon doelbewust mijn….eh.. (heel kleine) verlies.
Wat dat betreft zijn kant en klare foliefilters en glazen zonnefilters veel meer elkaars direkte concurenten maar zijn de optische kwaliteitsverschillen eigenlijk bijkans verwaarloosbaar, zo meen ik uit “de literatuur” te mogen kunnen opmaken….maar ja….wie ben ik nou eigenlijk helemaal??????
Wat de optische kwaliteit van die glas zonnefilters betreft is er hoogstens het “dingetje” te vermelden welke te maken heeft met het simpele optisch-mechanische feit dat het vervaardigen van een optisch perfecte VLAKKE glasplaat, hoe intuitief tegenstrijdig dit ook moge aanvoelen, vele malen moeilijker is dan het vervaardigen van bijvoorbeeld een optisch perfecte parabolische glasplaat/spiegel van eenzelfde diameter. Ik heb weleens in de literatuur gelezen dat de “optische zonnepuristen” soms toch liever het kwetsbare foliefilter prefereren boven zo’n stevige glazen zonnefilter vanwege dit gegeven….maar hoe dat tegenwoordig zit, ook daar kan ik echt even geen zinnig woord over zeggen. Op sterrenwacht Mercurius in Dordt gebruiken we voor zonnewaarnemingen met de “grand old lady”, de 100 jaar oude 15cm Zeiss refractor, al jaren en jaren een glazen objectiefzonnefilter…enne…die combi staat tot op heden altijd garant voor heel strakke en rete-indrukwekkende zonne-plaatjes!!!
Hoewel een glas objectief zonnefilter er dus echt heel veel steviger uitziet, aanvoelt en ook daadwerkelijk is dan een foliezonnefilter, dan nog is het niet onverstandig om ook dit type zonnefilters met alle egards te behandelen. Ook zij zijn tenslotte je enige barriëre tussen jouw twee kostbare ogen en dat gevaarlijk felle hypergeconcentreerde zonlicht.
De keuze voor (een kant en klaar) folie zonnefilter danwel voor een glazen objectiefzonnefilter hangt, althans zo komt het mij voor, vooral meer af van zaken zoals persoonlijke voorkeur, gebruiksomgeving en gebruiksintensiteit dan van een eventueel aanwezig verschil in optische kwaliteit!
Wellicht ten overvloedde meen ik toch nog te moeten herhalen dat dit type zonnefilters de Zon alleen maar laat zien in WIT LICHT. Met deze filters kan je dus WEL zonnevlekken, fakkelvelden, de granulatie en de randverszwakking van de Zon zien. Wat je met deze zonnefilters dus NIET kunt zien zijn o.a. van die mooie spectaculaire zonnevlammen.
Voor dat laatste heb je een zogenaamde H Alpha telescoop nodig.
Deze razendboeiende tak van zonnewaarneemsport wordt bedreven met high tech en heel pittig geprijsde specialistische lenzenkijkers, waarbij middels een gecompliceerd filtersysteem al het licht van de zon wordt uitgefilterd en tegengehouden behalve het zonnelicht van de waterstof Alpha emissielijn op die ene specifieke (dieprode) golflengte van 6563 Angström. Mocht ooit nog eens het schip met gouden appelen bij mij op de stoep worden leeggekieperd, dan sleur ik ech wel heel zeker dit hoog op mijn “bucketlist” staande astrospeeltje naar mijn “Jan-cave”!!!
Nu kun je natuurlijk heel genoegelijk alleen maar “kijken” naar de Zon met haar vele vlekjes…maar fotograferen heeft uiteraard ook zo z’n charmes. In mijn geval, omdat ik geen vast observatorium heb, en dus alles gezellig op straat moet doen, gebruik ik mijn ozo fijne 15cm F8 planetaire Newton/Dobson voor beide bezigheden. Visueel met zo’n nieuw fijn Baader classic Ortho 18mm orthoscopisch oculair (wat een optisch juweeltjes is dat toch!!) en fotografisch met de Canon 1000D in het primaire brandtpunt (120cm) van de 15cmF8 Newton. Meestal schiet ik in Dobsonmode rap en gezwind een stuk of 25 grote JPEG’jes die ik dan vervolgens stack met autostackert. Effe geen uitgebreid high tech astrofofografisch nabewerk gehocus pocus, want ik wil voorlopig alleen maar even gewoon makkelijke leuke overzichtsplaatjes maken en (nog effe) geen moeilijke detailopnames van zonnevlekken.
Afijn, tot zover dit, wederom zoals altijd compleet uit de hand gelopen (sorry!!), “astroblogje” over het grote plezier welke hedentendage te beleven valt met het waarnemen van onze eigen fantastische hyperaktieve lokale huis,tuin en keuken ster, de ZON!!! Het hoogtepunt van haar aktieve periode zal pas ergens rond 2026 plaatsvinden en dus schaf een proper zonnefilter aan en ga (VEILIG!!!!) kijken, fotograferen en vooral genieten.
Goede raad Jan, een zonnevlek op je retina gaat nooit meer weg en daar is maar 1 oplossing voor: https://cvltnation.com/eye-popping-the-sufi-ritual-sticking-knives-in-eyes/ (don´t do this at home….)
Je hebt inderdaad een kist gouden appels nodig voor een SunDancer II TZ-3S H-alpha zonnefilter van Baader, maar het kan met wat gepruts natuurlijk ook met een standaard H-alpha interferentie filtertje van Alie voor slechts 50 Euri Jan, zie de specs.
https://nl.aliexpress.com/item/1005002614247274.html
Ik kocht bij Alie ook een 600 lijns grating filmpje (dia format) voor slechts 5 euro! Het minst gevaarlijk is natuurlijk het projecteren van de zon, als hij weer eens gaat schijnen deze zomer.
Gadver de gadver, Nico toch…heb net die oogballen- link aangeklikt. Dat worden weer een paar slapeloze nachten…je wordt bedankt…hihi!!!
Hoi Nico,
Huh..zelf een H alpha-kijkertje bouwen voor een paar honderd euries???
Kan dat echt??
Dat zelf kunnen(?)bouwen lijkt mij zoiezo helemaal te gek…veel leuker dan domweg
kopen.
Heb net effe die H alpha filter link aangeklikt..enne…50 euries voor zo’n ding is
zeker te doen.
Zou dit werken in combi met een folie objectieffilter en een 70mm
refractor die ik nog ergens heb rondslingeren….of dit nu te simpel gedacht??
Ik voel een nieuwe uitdaging aankomen. 😀
Awel Jan, mijn ene oog viel op deze site https://www.astroforum.nl/threads/protuberans-met-sundancer-ii-h-alpha-filter.1471095/ Dus het moet best goedkoop ook kunnen met wat extra filtertjes erbij. Interferentie filters hebben m.i. nog een low-pass nodig om de hogere UV harmonische (328 nm hier) kwijt te raken (voor zover dat kwaad kan). En voor foto´s/video het IR filterblokje van je ccd eraf slopen helpt ook… en dan mooi inkleuren 😀
Ik vond nog wat extra “tips en tricks” Jan, zoek naar Luke (“L” links in groen kadertje) met verschillende opnames van het zwerk met en zonder Ha filter. https://stargazerslounge.com/topic/158057-can-i-use-a-ccd-filter-on-a-normal-dslr/ Voor de “sloop” van je (oude) DSLR zijn weer andere links te vinden lees ik. Ga je de zon doen dan zou ik ook een brandblusser aanschaffen 😀
Ik zag dat je je Canon 1000D al jaaaren geleden had omgebouwd Jan…
https://www.astroblogs.nl/2014/07/13/alpha-6563-nanometer-come/
Ik zag bij Ali ook nog een continu verstelbaar IR bandpass interferentiefilter voor 13 € bij de WaWu Digital Accessories Store (met filmpje en voorbeeldfoto´s)
“Verstelbare Infrarood Filter Ir Lens Pass Infrarood 550nm Om 750nm 49 52 58 67 77Mm Voor Slr dslr Camera Lens Nikon Canon Sony” Je zou hem kunnen ijken met een rode laserpointer, die zitten allemaal op 650 nm. De bandbreedte staat er niet bij. Er bestaan ook gewone leds die exact op 656 nm zitten (o.a. Osram).
Hoi Jan. Twee jaar geleden had ik zo’n bouwpakketje voor €31,44 bij Bol gekocht. Ik zie nu dat het maar €25,98 kost. Dat is dan ook het enige wat goedkoper is geworden in deze tijd (hihi) Oh, ik ben er nog steeds dolgelukkig mee.
Om de zon in het vizier te krijgen gebruik ik de zonnefilterbril die ook bij de bouwplaat zat. Ik heb er zelfs twee gemaakt (een lornetje, aka bril op een stokkie)
By the way, heb je in de Astrocorner gezien dat ik eindelijk een vliegtuig vóór de maan heb gefilmd? Mijn man en ik zaten buiten naar boven te kijken. Volgens hem was het wat rustig qua vliegverkeer. Terwijl ik de maan aan het filmen was zag ik ineens iets geels voorbij flitsen in de display.
Het is waarschijnlijk een DHL vliegtuig uit Singapore.
Hoi Monique,
Heb net jou airplane-maanfilmpje bewonderd……want..eh….een ander woord dan “bewonderd” zou hier ronduit misplaatst zijn…..wat een kek geschoten filmpje, zeg!!
Ik heb hetzelfde geluk ook ooit eens één keertje mogen meemaken, maar dat gebeurde toen het veel donkerder was. Bij mijn filmpje zie je alleen maar…(ook leuk)….het zwarte silhouette van (ook) een tweemotorig passagiertoestel voor de Maan langsvliegen…..maar dat je bij jou dat “gebakkie” ook nog eens in full collour voorbij kunt zien flitsen, dazzz ech heul gaafff!!!
Ja, cool hè? Ah, jij had dus ook het geluk om een keertje het zwarte silhouette van een vliegtuig te mogen meemaken. Al jaren hoopte ik op het zwarte silhouette voor de maan langs. Des te groter was de vreugde dat het in kleur was.
Mission accomplished
Ik dacht ik zoek even op wanneer dat precies was dat je de dat vliegtuig voor de maan langs zag vliegen. Altijd handig die linkjes. 😀 https://www.astroblogs.nl/2009/10/25/ben-je-de-maan-aan-t-filmen-gebeurt-er-dit/
Arie, wat goed dat je dat nog wist terug te vinden. Als het vliegtuig ook nog eens scherp in beeld zou zijn was het echt heel bijzonder. Zo te zien was Jans opname van de maan met een 15mm oculair (dichterbij).
Ik was aan het goochelen met de 26mm oculair en de spiegelreflexcamera met hulpstuk dat ik normaal in de telescoop laat zakken. Ik wilde weer eens gebruik maken van mijn oculairs. Ik had de boel net verwisseld om de maan dan toch maar weer rechtstreeks door de buis te filmen met de DSLR camera.
Al zie je de contouren van de maan bij daglicht wat minder, toch is dat op z’n tijd ook wel leuk om te filmen.
Ben benieuwd wat de volgende keer voor de maan langs vliegt 😉
Hoi Monique,
Dat maan-vliegtuig-filmpje heb ik gemaakt, zoals dat meestal pleeg te doen, met mijn philips webcammetje plus een 3x Barlow gekoppeld aan de 20cm Newt.
De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik eigenlijk nog nooit de oculairprojectie-methode heb gebruikt.
Er vliegt van alles langs de maan tegenwoordig Monique ….
https://www.wallpaperflare.com/moon-et-space-moons-hd-art-e-t-wallpaper-sohnk
Ik kwam ook superman nog tegen hier 😀
Hey Jan. Dat klinkt makkelijker dan wat ik allemaal staat te goochelen. Bij 3 x Barlow gaat mijn nekvel overeind staan. Ik heb ooit zo’n Barlow lens aangeschaft (kostte geen drol, iets van €55,00)
Het werd er allemaal niet scherper door. Om nog maar over de ‘stofjes’ tussen het oculair en de Barlowlens te zwijgen.
Eerlijk gezegd heb ik nooit de camera gelijk op de Barlow geplaatst. Misschien moet ik dat toch eens proberen.