6 november 2024

Een slider van Gaia’s recente opname van Omega Centauri

Vanochtend om 10.00 uur Nederlandse tijd werd de Focused Product Release (FPR) van ESA’s Gaia ruimtetelescoop gepubliceerd. Onderdeel van die FPR waren de waarnemingen die met Gaia gedaan zijn aan Omega (ω) Centauri, een bolhoop in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus.

Dit soort clusters van sterren behoren tot de oudste objecten in het heelal, waardoor ze bijzonder waardevol zijn voor wetenschappers die naar ons kosmische verleden kijken. Helaas kunnen telescopen ze door de lichtintensiteit van hun kernen propvol sterren moeilijk in beeld brengen. Daarom zijn ze nog steeds het ontbrekende puzzelstukje in onze kaarten van het heelal.

Om deze lacunes in onze kaarten op te vullen, koos Gaia voor Omega Centauri, de grootste bolvormige cluster die vanaf de aarde te zien is en een goed voorbeeld van een ’typische’ cluster. In plaats van alleen op individuele sterren te focussen, zoals gewoonlijk het geval is, hanteerde Gaia een speciale methode om een groter stuk hemel rondom de kern van de cluster in kaart te brengen telkens wanneer de sterrenhoop in beeld kwam.

Deze afbeelding met schuifregelaar vergelijkt twee weergaven van de sterrenhoop Omega Centauri, die verschijnt als een verzameling heldere sterren tegen een donkere achtergrond. Aan de linkerkant ziet het ruwweg ronde cluster eruit als een donut met een leeg midden. Aan de rechterkant is deze leegte opgevuld, met zoveel sterren dat de kern vrijwel geheel helder lijkt in plaats van uit individuele sterren te bestaan. Credit: ESA/Gaia/DPAC, CC BY-SA 3.0 IGO.

“In Omega Centauri ontdekten we meer dan een half miljoen nieuwe sterren die Gaia nog nooit eerder had gezien, in slechts één cluster!” vertelt hoofdauteur Katja Weingrill van het Leibniz-Institute for Astrophysics Potsdam (AIP), Duitsland, en lid van de Gaia Collaboration. Hierboven in de slider of schuifregelaar zie je de twee foto’s van Omega Centauri, links met het donkere gat in de kern, welk eerst niet zichtbaar was, rechts met de sterren tot in de kern zichtbaar, 526.587 stuks om precies te zijn.

“Het is niet alleen maar het dichten van gaten in onze kaarten, hoewel dit op zichzelf al waardevol is,” voegt co-auteur en Gaia Collaboration-lid Alexey Mints, ook van het AIP, toe. “Met deze gegevens konden we sterren detecteren die te dicht bij elkaar staan om goed te kunnen worden gemeten met de gangbare methodes van Gaia. Dankzij de nieuwe gegevens kunnen we bestuderen hoe de structuur van de cluster is, hoe de sterren waaruit de bolhoop bestaat zijn verspreid, hoe ze bewegen en nog veel meer, zodat we een complete grootschalige kaart van Omega Centauri kunnen vervaardigen. Hiermee benutten we Gaia ten volle. We hebben dit geweldige kosmische instrument op maximaal vermogen gezet.”

Bron: ESA.

Share

Comments

  1. Dat donkeregat in het midden lijkt een groot mysterie te zijn. een zwart gat ? zonder de neiging om sterren to consumeren.!! Nieuwe fysica?

    • Er is geen donker gat in deze bolhoop en dit staat duidelijk in de tekst en op de foto’s. Dit vraagt om een beetje meer aandacht van je en niet om nieuwe natuurkunde..

      • Het kan nog even duren voordat ESa de werkelijkheid bevestigd.kijk op de tekst onder de schuif foto: Aan de linkerkant ziet het ruwweg ronde cluster eruit als een donut met een leeg midden. Aan de rechterkant is deze leegte opgevuld, met zoveel sterren dat de kern vrijwel geheel helder lijkt in plaats van uit individuele sterren te bestaan. Credit: ESA/Gaia/DPAC, CC BY-SA 3.0 IGO.

        • Zie ook: Gaia’s discovery of the century: the New Physics of the Dark Matter Black Hole Big Bang based on the new Penrose-Q-FFF Black Hole Model, leading to Dual String Gravity and a Theory of everything.
          see: https://bigbang-entanglement.blogspot.com/2023/10/gaias-discovery-of-century-hartless.html

        • Leo, hebben ze wel eens tegen je gezegd dat je hardleers bent? Nee, nou dan ben ik de eerste. Onder de schuiffoto staat niet dat een leeg hart is waargenomen. Wat er wel aan de hand is wordt door anderen duidelijk in de reacties vermeld.

        • Je hebt wel een punt met die laatste link vandaag Leo, ik heb er ook naar gezocht maar niet meer bij release 3 aangetroffen. Citaat hier nogmaals: “Alt-text: This image shows a star cluster, which appears as a collection of bright stars against a dark background. The roughly circular cluster appears like a doughnut with an empty centre.” De auteurs maken hier dus een interpretatiefout van de aangeboden data in release 3 en herstellen dit met een aanvullend plaatje. Het woord “appears” (lijkt op) brengt de nodige verwarring; die donut had nooit gepubliceerd mogen worden zonder enige uitleg. (alle geclipte pixels zijn eruit gefilterd) Feitelijk is het hele slider plaatje onzinnig en toont slechts een hersteld artefact.

          • Arie heeft het nog duidelijk gevraagd aan de Gaia Directeur Anthony Brown, of er een super zwart gat in de Cluster is waargenomen, wat een logische vraag lijkt . Alleen haalt dat het standaard model wellicht onderuit, omdat gezien de ouderdom van de sterren er sprake zou zijn van een superoud superzwaar zwarte gat, duidend in de trichting van een ” Splitting black hole nucleus big bang” wat tevens recent waargenomen kompacte galaxy vorming ondersteund.
            Toch kregen de onderzoekers de gelegenheid om in ieder geval iets van hun opvallende bevindingen weer tegeven in een z.g. “alt Text conclusion” met de “empty center” verklaring. (Michele Trabucchi, Nami Mowlavi and Thomas Lebzelter)
            zie ook: Primordial Black Holes and dual Herbig Haro Effects for Star-Galaxy formation.
            https://vixra.org/pdf/2101.0158v1.pdf#

  2. Dick Mesland zegt

    De methode begrijp ik niet goed. Is de cluster in feite een holle bol waaruit een optische “plak” is genomen? Dan zou de holte donkere materie kunnen zijn.
    Ze zijn de oudste sterren, waarom ontstaat er geen spiraalvorming?

    • Er is *geen* holte. Kun je de sterren zien als de zon fel aan de hemel staat? Kun je de corona fotograferen zonder de zon af te dekken?

      Nee. En dat is omdat de zon veel feller is. Contrastwerking zorgt ervoor dat je het zwakke licht niet ziet in die omstandigheden. Dus om de bolhoop te fotograferen werd tot nu toe het centrum afgedekt want dat is te fel om dan ook nog sterren buiten dat directe centrum te zien.

      Nu heeft Gaia het wel gedaan. De methode komt erop neer dat Gaia niet rechtstreeks de gehele bolhoop heeft gepakt, maar steeds een gedeelte met maar een klein stukje van het centrum, zodat dat niet te fel werd. Al die foto’s samengevoegd levert een beeld op waarbij zowel centrum als buitengebieden op de foto staan.

      Een bolhoop is geen sterrenstelsel. Bolhopen worden nog niet volledig begrepen, net als de spiraalarmen van sterrenstelsels, maar:

      1. Bolhopen hebben een bijna bolvormige structuur, zonder de vlakke schijfachtige kenmerken die nodig zijn voor het ontstaan van spiraalarmen.

      2. In sterrenstelsels vindt ‘differentiële rotatie’ plaats, waarbij sterren dichter bij het centrum van het stelsel sneller om het centrum bewegen dan sterren verder naar buiten. Dit leidt tot de vorming van spiraalpatronen. Bolhopen hebben dit niet, de sterren bewegen allemaal willekeurig rond en door het centrum wat ertoe leidt dat de bolvorm behouden blijft.

      3. Spiraalarmen ontstaan ook door interacties met andere nabije sterrenstelsels (en natuurlijk donkere materie). Deze interacties vervormen de schijfstructuur en leiden tot spiraalvormige patronen. Bolhopen bevinden zich meestal ver van andere grote massa’s in verhouding tot hun eigen massa, dus deze interacties zijn zeldzaam in bolhopen.

  3. Omega Centauri lijkt in doorsnede op een donut. dus een leeg hart is waargenomen.
    Dit zou gevolgen hebben op de big bang en zelfs op black holes. zie: https://bigbang-entanglement.blogspot.com/2023/10/baia-view-on-hartless-starcluster-new.html

    • the Hole inside the Globular Starcluster. showing much less stars in the empty center by the rearly Big Bang Black Hole..(supported by the Q-FFF model)
      However, the center is overcrowded by star light that seems deflected by the central black hole!! SO we see: light from around all stars, which is the concentation result of the Black Hole LENSING BY THE CENTRAL MASSIVE BLACK HOLE. THIS HOLE can also be called a GABH (one of the two Galaxy Anchor Black Holes of a former smaller merger galaxy)

  4. Precies wat June zegt, dat ‘zwarte gat’ links op de foto staat ook vol met sterren, alleen was Gaia daar eerst niet in staat de afzonderlijke sterren te meten omdat het zo dichtbevolkt is daar. Maar met toepassing van een nieuwe modus, waarbij ze ‘Service Interface Function images (SIF CF images)’ konden maken, waren ze daartoe wel in staat en wisten ze van meer dan een half miljoen sterren in de kern van Omega Centauri de kenmerken te meten. De foto rechts lijkt overbelicht, maar van alle sterren daar weet men de afzonderlijke kenmerken.

  5. Of technisch gezegd, het “zwarte gat” is dus een zelf geïntroduceerd artefact vanwege het beperkte dynamisch bereik van de camerasensor, waarbij er (over)verzadiging of clipping van het signaal ontstaat (blooming). Daar is nu dus een truc voor bedacht door slim gebruik te maken van de kalibratie functie die hier eigenlijk niet voor bedoeld was.

    “Gaia’s Data Processing and Analysis Consortium (DPAC) decided in 2014 that Gaia would observe nine regions in the sky where stars are densely packed together and where the usual Gaia observation mode fails to detect all stars. These regions are referred to as Crowded Fields (CF). These observations were only possible by making use of the Service Interface Function (SIF) mode of the Gaia Sky Mapper (SM) instrument. A mode originally planned for calibration purposes only.”

  6. bedankt JUNE ,

    helderder kan het niet verklaard worden ,

    .

  7. Dick Mesland zegt

    Ook zeer bedankt June. Ik begrijp nu hoe de niet bestaande “holte” er is.
    Neemt niet weg dat ik het bestaan van bolhopen van zeer oude sterren niet begrijp. Evenals uit koud gas bij toeval door een concentratie van massa een ster ontstaat, zou je bij bolhopen ook verwachten dat, in die miljarden jaren, sterren ook bij toeval kunnen samenklonteren, en dus een kern gaan vormen, waar andere sterren in banen omheen gaan draaien.

  8. Ik sprak overigens afgelopen vrijdag op een persbijeenkomst Anthony Brown, hoofd van het Gaia Data Processing and Analysis Consortium van Gaia. Ik vroeg hem of het mogelijk is om met deze nieuwe gegevens van die half miljoen sterren in de bolhoop te weten te komen of er een superzwaar zwart gat of een tussenmaatje zwart gat in de kern van de bolhoop zit. Maar dat is niet mogelijk zei Brown, deze gegevens zijn daarvoor onvoldoende. Dus wat ze bij SGr A* wel konden doen aan de hand van de S-sterren daar in de buurt is in de kern van Omega Centauri helaas nog niet mogelijk.

Speak Your Mind

*