Klassieke impressie van een vampierster met een ster met een schijf en in de verte een begeleider. Credit: Pic credit: ESO/L. Calçada
Sterrenkundigen van de Universiteit van Leeds hebben een ontdekking gedaan die nieuw licht werpt op de evolutie van sterren, die mogelijk ‘revolutionize understanding of stellar evolution‘, zoals het persbericht het euforisch meldt. Het onderzoek van Jonathan Dodd en René Oudmaijer (Leeds University’s School of Physics and Astronomy) focust op de zware zogeheten Be sterren, ook wel vampiersterren genoemd, binaire systemen van een zware ster en een andere ster in de buurt, waarvan de atmosfeer wordt leeggezogen door de zware ster – zie daar de link met vampiers. Be sterren zijn een variant van de spectroscopische klasse der B-sterren, welke door Angelo Secchi in 1866 werd ontdekt. Be sterren worden omgeven door een schijf, bestaande uit materie die afkomstig is van de begeleidende ster. Lang werd gedacht dat vampiersterren binaire systemen zijn, dus twee sterren bij elkaar. Maar wat hebben Dodd en Oudmaijer ontdekt? …Dat met behulp van gegevens verzameld met de Europese Gaia ruimtetelescoop vampiersterren mogelijk uit drie sterren bestaan, dat het dus ’triplets’ zijn.
Wat ze deden met de gegevens van Gaia was de banen van Be sterren die ze aan de hemel trekken scherp in de gaten houden. Die banen gaan recht als het één enkele ster betreft, maar als er twee of meer sterren in de buurt staan wordt de baan wiebelig. Dat principe pasten ze toe op zowel de gewone B-sterren als de Be-sterren en de uitkomst was dat de ‘binaire Be-systemen’ nog een derde begeleider bleken te hebben. Die derde ster zorgt er voor dat de tweede ster dichtbij de zware Be-ster terecht komt, die dan de tweede ster leeg begint te zuigen en die wordt dan zo licht en lichtzwak dat hij niet meer zichtbaar is. Blijft dan over de Be-ster en de oorspronkelijke derde ster, die dan als begeleider, als ’tweede ster’, zichtbaar is.
Artistieke weergave van een vampierster. (c) ESO/M. Kornmesser/S.E. de Mink
Meer informatie vind je in het vakartikel van Jonathan M Dodd et al, Gaia uncovers difference in B and Be star binarity at small scales: evidence for mass transfer causing the Be phenomenon, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2023).
Bron: Phys.org.
Speak Your Mind