M33, het bekende Driehoekstelsel. Credit: NASA
In het Melkwegstelsel zijn ze al vaker waargenomen, pasgevormde nieuwe sterren. Maar met de Webb ruimtetelescoop zijn ze nu ook ontdekt in het bekende Driehoekstelsel (M33), een spiraalstelsel in het sterrenbeeld Driehoek, 2,7 miljoen lichtjaar van ons vandaan. Het gaat om zeer jonge sterren, ook wel “young stellar objects” (YSO’s) genoemd. Ze zijn gehuld in de moleculaire gas- en stofwolken waaruit ze zijn ontstaan en daardoor met visuele telescopen niet te zien, maar met Webb’s infraroodogen kan men door die verhullende wolken heen kijken. Zo ontdekte men in één van de zuidelijke spiraalarmen van M33 – 5,5 kiloparsec groot – met Webb’s MIRI instrument maar liefst 793 van die babysterren. Wat er dus in ons eigen Melkwegstelsel gebeurt dat gebeurt ook in andere sterrenstelsels, iets wat niet verrassend is.
Het gebied in M33 waar bijna 800 YSO’s zijn ontdekt. Credit: Peltonen, et al.
De YSO’s zijn nog geen echte sterren, want er vindt nog geen kernfusie in hun kern plaats, waarbij waterstof wordt omgezet in helium. Dat kan nog wel een half miljard jaar duren voor het zo ver is, afhankelijk van hun massa. Bij de YSO’s is er nog sprake van groei door accretie, ze worden groter doordat er nog materie vanuit de ‘geboortewolk’ op de babyster valt. Ze stralen nog niet door kernfusie, maar geven wel warmte af en dat is te zien in de vorm van infraroodstraling, wat Webb kan zien. Gedurende hun ontwikkeling kunnen YSO’s naar twee kanten toe straalstromen krijgen, waarbij in uiteenlopende richtingen materie wordt uitgestoten. Die bipolaire stromen heb je bij YSO’s die minder dan 10.000 jaar oud zijn. Veel jonge sterren kunnen ook een platte schijf van gas en stof om zich heen hebben, waar zich planeten in kunnen vormen. Men noemt dat ook wel “protoplanetaire schijven” oftewel “proplyds”. In ons eigen Melkwegstelsel komen die ook allemaal voor en met name in de Orionnevel (M43) worden ze aangetroffen.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Joshua Peltonen et al, JWST Reveals Star Formation Across a Spiral Arm in M33 dat gepubliceerd zal worden in de MNRAS.
Bron: Phys.org.
Speak Your Mind