Extreme Nuclear Transients, de krachtigste explosies in het heelal sinds de oerknal

Een ster komt te dicht bij een zwart gat. Credit: University of Hawaiʻi

Kijken we naar extreem sterke explosies in het heelal dan hebben we supernovae, gammaflitsers en Tidal Disruption Events (TDE’s). Maar daar is sinds kort een nieuwe bijgekomen die we nog niet eerder kenden en die meteen ook de meest krachtige explosies vormen die er zijn in het heelal sinds de oerknal: de zogeheten “extreme nuclear transients” (ENT’s). Een team van sterrenkundigen onder leiding van  Jason Hinkle (University of Hawaiʻi’s Institute for Astronomy (IfA)) heeft ze ontdekt en ze zijn meteen van de buitencategorie. Het gaat om sterren die minstens drie zonsmassa zwaar zijn en die te dicht bij een superzwaar zwart gat komen en dan worden opgeslurpt. De meest energierijke ENT die is waargenomen is Gaia18cd, die 25 keer zoveel energie uitstootte als de meest energierijke supernova die is waargenomen. Stoot een normale supernova in één jaart tijd net zoveel energie uit als de zon in tien miljard jaar doet, de ENT’s storen dan honderd keer zoveel uit.

Impressie van een ENT. Credit: W. M. Keck Observatory / Adam Makarenko

ENT’s zijn een speciale vorm van TDE’s, want bij dat soort gebeurtenissen komt een object te dicht bij een zwart gat en wordt dat object opgegeten doot het zwarte gat. Bij TDE’s kan het om kleine sterren of om planeten gaan en om stellaire zwarte gaten, maar bij ENT’s gaat het om zware sterren bij superzware zwarte gaten. De explosies die dat oplevert kunnen ook jaren duren, terwijl TDE’s meestal weken of maanden duren. Bij een ENT komt meestal tien keer meer energie vrij dan bij een TDE. Hinkle en zijn team vonden twee ENT’s door in de gegevens te duiken van Gaia, de Europese ruimtetelescoop die afgelopen jaren het licht van miljoenen sterrenstelsels in de gaten heeft gehouden.  Ze zijn zeer zeldzaam, want ze komen zo’n tien miljoen keer minder vaak voor dan supernovae.

Meer over de ENT’s kan je lezen in het vakartikel van Jason Hinkle, The Most Energetic Transients: Tidal Disruptions of High Mass Stars, Science Advances (2025).

Bron: Universiteit van Hawaï.

Gerelateerde Astroblogs:

In 2009 verdween plotsklaps de zware ster N6946-BH1 – Webb kijkt wat er gebeurd kan zijn Nieuwe manier bedacht om de eerste sterren in het heelal te detecteren Voor de tweede keer is een mislukte supernova waargenomen, nu in het Andromedastelsel