8 oktober 2024

Zon heeft krachtige zonnevlammen uitgebraakt – grote kans op geomagnetische storm.

Credits: NASA/SDO/Goddard

De zon heeft gisteren twee krachtige uitbarstingen geproduceerd. Die eerste werd uitgestoten rond 11:10 (Nederlandse tijd) en de tweede bereikte rond 14:02 zijn maximum. De eerste zonnevlam was van de categorie X2.2, terwijl de tweede zonnevlam veel heftiger was, namelijk een X9.3.

Zonnevlammen van de X-klasse zijn de krachtigste exemplaren en zijn in staat om planeten zoals de aarde te beïnvloeden. Dit in tegenstelling tot de kleinere M- en C-klasse vlammen, waarvan we de gevolgen nooit merken. Binnen de X-vlammen is een X2 dubbel zo intens als een X1, terwijl een X3 driedubbel zo intens is, etcetera.

De zonnevlammen in kwestie zijn waargenomen door de Solar Dynamics Observatory, een satelliet die onze moederster constant in de gaten houdt. Beide zonnevlammen zijn afkomstig van AR 2673, een groep zonnevlekken die momenteel buiten beeld verdwijnt. De X9.3 zonnevlam was de krachtigste van de huidige zonnecyclus (die in totaal 11 jaar duurt) en heeft zelfs geresulteerd in een heuse radioblackout op aarde (maar alleen op specifieke golflengtes, luisteraars van Radio 2 zullen weinig gemerkt hebben). Een dergelijke blackout ontstaat als röntgen- en ultraviolette straling (afkomstig van de zonnevlam) de bovenste lagen van de aardatmosfeer ioniseren.

Credits: NASA/SDO/Goddard

Zoals altijd bij zonnevlammen die op de aarde gericht staan, zal er de komende dagen een grotere kans zijn op noorderlicht. Mogelijk behoort morgen (8 september 2017) zelfs een geomagnetische storm van de G3-klasse tot de mogelijkheden en die zijn relatief zeldzaam. Overigens werd de uitbarsting vergezeld door een zogenaamde coronale massa-ejectie, zoals duidelijk zichtbaar is op beelden van de Europese SOHO-satelliet.

Nu is een zonnevlam van de categorie X9.3 weliswaar een heftig exemplaar, maar bepaald geen recordbreker. Zo werd in 2003 maar liefst een X28 zonnevlam gemeten en die had grote problemen kunnen veroorzaken als deze op de aarde zou zijn gericht. Hiermee moet je denken aan grootschalige uitval van satellieten, navigatiesystemen en hoogspanningsnetwerken.

De begeleidende CME, gezien door SOHO. Klik op het plaatje voor een kort filmpje. Credits: NASA/SDO/Goddard

Bronnen: NASA en Spaceweather.com

Share

Comments

  1. Paul Bakker zegt

    Als er noorderlicht komt boven Nederland….Helaas slecht weer en volle maan komende dagen. ??

  2. Olaf van Kooten zegt

    Het is te hopen dat er in de dikke wolken boven Nederland de komende dagen toch een gaatje valt. Want dan is er een behoorlijk goede kans om boven ons land het noorderlicht te zien. Dat is zeldzaam, slechts eens in de tien jaar zijn de omstandigheden goed genoeg om het fenomeen zo ver naar het zuiden te kunnen waarnemen.

    De voorspelling komt van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) in de Verenigde Staten. Die bieden een driedaagse voorspelling van het ‘ruimte-weer’ aan. De NOAA houdt namelijk de zon in de gaten. Als daar een zonnevlam ontstaat, een explosie van superheet plasma, dan kan dat gevolgen hebben voor de aarde. Door die explosie worden grote aantallen protonen, elektronen en ionen de ruimte in geslingerd. Als de vlam richting aarde is gericht, kan dat communicatie storen en satellieten beschadigen.

    Een bijproduct van die vlam is het Aurora Borealis, of noorderlicht. Dat ontstaat doordat elektrisch geladen deeltjes botsen met de atmosfeer en langs het aardmagnetisch veld worden afgevoerd. Dat levert spectaculaire lichten op, in allerlei tinten groen en blauw. Wie het wil zien, moet normaal naar Noorwegen of noordelijk Zweden, maar heel af en toe strekken de lichten zich zuidelijker uit. De laatste keer was in 2012, toen in noordelijk Nederland heel vaag noorderlicht te zien was. Deze keer belooft het een meer spetterende show te worden. Als de bewolking geen roet in het eten gooit natuurlijk.

    De kansen zijn vrijdag en zaterdag het beste en nemen dan snel af. Alleen voor zaterdag worden gedeeltelijk heldere luchten voorspeld. Die zullen vooral in het noorden te zien zijn, maar volgens NOAA is de kans groot dat zelfs in delen van Spanje het spektakel te zien zien is. De meeste kans heb je echter zo noordelijk mogelijk, op de Nederlandse Waddenkust dus.

    [Bron: Faqt]

Speak Your Mind

*