19 maart 2024

Runaway ster LP 40-365 roteert eens per 9 uur

Impressie van een witte dwerg, die materie van een andere ster aantrekt. Credit: Caltech/Zwicky Transient Facility.

Over de ster LP 40-365 hebben we vaker geblogd – zie deze en deze Astroblogs uit 2017 respectievelijk 2018. LP 40-365 is een runaway ster, een ster die met hoge snelheid (pakweg 500 km/s) door de Melkweg raast, met een enkele reis naar de buitengalactische regionen. Het is vermoedelijk een witte dwerg, een compacte ster van een zonsmassa zwaar in een volume zo groot als de aarde, en niet zo maar een witte dwerg, nee het is er eentje die een supernova-explosie overleeft heeft – dat is waar die twee vorige blogs over handelden. Maar nu staat de ster, die zo’n 2000 lichtjaar van ons verwijderd is en zeer veel metalen bevat (elementen zwaarder dan helium), opnieuw in de belangstelling. Twee sterrenkundigen – JJ Hermes en Odelia Putterman (Boston University) hebben de gegevens bekeken die verzameld zijn van LP 40-365 met de Hubble en Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) ruimtetelescopen en daaruit blijkt dat de ster periodiek verandert in helderheid. Kennelijk is er iets op het oppervlak dat periodiek te zien is en dat een andere lichtkracht heeft dan de rest van de witte dwerg. Het tweetal concludeert daaruit dat LP 40-365 eens per 8,9 uur roteert om z’n as. En dat is informatie die de sterrenkundigen weer kunnen gebruiken om te achterhalen wat er nou precies met LP 40-365 is gebeurd tijdens die supernova, die hij kennelijk overleeft heeft. Witte dwergen ondergaan zo’n thermonucleaire explosie als ze door toevoer van materie van een compagnon zwaarder worden dan de Limiet van Chandrasekhar (1,44 keer de massa van de zon). De vraag is wat die compagnon was in het geval van de supernova van LP 40-365, een gewone ster of een andere witte dwerg. Hermes en Putterman denken die laatste vraag nog niet beantwoord te hebben, maar wel denken ze te weten dat LP 40-365 het restant is van de witte dwerg die als supernova geëxplodeerd is. Ze baseren dat op de lage rotatiesnelheid die ze gemeten hebben. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan LP 40-365, verschenen in The Astrophysical Journal Letters. Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*