De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen

Impressie van superzware zwarte gaten in het vroege heelal. Credit: NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI)

Sterrenkundigen hebben de allergrootste kaart gepubliceerd van actieve superzware zwarte gaten in het heelal. Die zwarte gaten vormen door hun activiteit Active Galactic Nuclei (AGN) en die kennen we beter onder de naam van quasars. De kaart telt maar liefst 1,3 miljoen (!) quasars en die reiken terug in de tijd tot 1,5 miljard jaar na de oerknal. De kaart is driedimensionaal en daarin verschilt ‘ie van eerdere catalogi van quasars, aldus David Hogg (Flatiron Institute’s Center for Computational Astrophysics in New York City), één van de betrokken sterrenkundigen. Kate Storey-Fisher was de teamleider en onder haar leiding doken ze in de gegevens verzameld met de Europese Gaia ruimtetelescoop om de quasars in kaart te brengen. Gaia richt zich voornamelijk op sterren IN de Melkweg, maar ze brengt daarbij ook extragalactische objecten in beeld, zoals quasars (van maar liefst 6,6 miljoen kandidaat-quasars).

Infografiek. Credit: ESA/Gaia/DPAC; Lucy Reading-Ikkanda/Simons Foundation; K. Storey-Fisher et al. 2024

Quasars zijn sterrenstelsels die zo’n actief superzwaar zwart gat in het centrum herbergen, actief omdat er veel materie naar de zwarte gaten toevloeit en dat terecht komt in de superhete snel roterende accretieschijf rondom het zwarte gat. Het is die schijf die de enorme straling veroorzaakt, die zo groot is dat gezien vanaf de aarde het gehele sterrenstelsel wordt overstraald door de AGN en we alleen een lichtpuntje zien, een quasi-stellair object zoals het sinds halverwege de jaren zestig wordt genoemd. Met het onderzoek aan de quasars willen de sterrenkundigen ook meer te weten komen over donkere materie in het heelal.

Video hierboven: een grafische weergave van de 3D-kaart van quasars. De aarde staat in het midden. De lege gebieden ontstaan omdat de Melkweg ons zicht op de ver verwijderde quasars blokkeert. Credit: ESA/Gaia/DPAC; Lucy Reading-Ikkanda/Simons Foundation; K. Storey-Fisher et al. 2024

Meer informatie hierover kan je lezen in het vakartikel van Kate Storey-Fisher et al, Quaia, the Gaia-unWISE Quasar Catalog: An All-sky Spectroscopic Quasar Sample, The Astrophysical Journal (2024).

Bron: Phys.org.

Gerelateerde Astroblogs:

Het begeleidende superzware zwarte gat in quasar OJ 287 is voor het eerst apart gespot NASA’s Chandra heeft een onderpresterend superzwaar zwart gat ontdekt