5 mei 2024

Supernova in M101 geeft meer inzicht in ontstaan type Ia supernovae

Dankzij waarnemingen aan supernova SN 2011fe, die op 24 augustus 2011 in het spiraalsterrenstelsel M101 in Grote Beer werd ontdekt, zijn sterrenkundigen veel te weten gekomen over dit type supernovae. Uit de karakteristieken van de lichtcurve van SN 2011fe kon men al snel afleiden dat we te maken … [Lees meer...]

Helemaal groovy-psychedelisch, dat restant van Tycho’s supernova

Nee, wat je hiernaast ziet is geen lichteffect uit een psychedelische show van Pink Floyd, in de tijd dat ze nog in de UFO club in Londen speelden. Het is het restant van een supernova, een exploderende ster die in november 1572 aan de hemel verscheen en die uitvoerig door de Deen Tycho Brahe werd … [Lees meer...]

Sterrenkundigen maken ‘radiofoto’ van supernova in M51

Veertien dagen na de verschijning van een supernova in het nabije spiraalstelsel M51 in het sterrenbeeld Grote Beer - juni dit jaar groot nieuws - hebben sterrenkundigen van de Universiteit van Valencia deze met radiotelescopen met een ongekende resolutie weten te fotograferen. Gebruikmakend van een … [Lees meer...]

Minute Physics: over de richting van de tijd en donkere energie

Er bestaat een leuke serie van korte, leerzame handgetekende filmpjes over natuurkundige onderwerpen: Minute Physics. Eén van de filmpjes is de volgende, waarin Sean Carroll (CalTech) ons verteld over de richting waarin de tijd beweegt, een onderwerp dat samenhangt met het begrip … [Lees meer...]

Allereerste sterren toch niet zo extreem zwaar als gedacht

Wekenlange computersimulaties hebben aan het licht gebracht dat de allereerste sterren in het heelal, die enkele honderden miljoenen jaren na de oerknal verschenen, toch niet zo extreem zwaar waren als men eerst dacht. Van die sterren werd tot voor kort verondersteld dat ze waren ontstaan uit de … [Lees meer...]

SN 185 – ’s werelds eerst beschreven supernova – was van type Ia

In het jaar 185 na Christus zagen Chinese 'sterrenkundigen' - dienaren aan het keizerlijke hof, die voor de keizer de tijd moesten bijhouden en diens toekomst moesten voorspellen - in het zuidelijke sterrenbeeld Circinus (Passer) een nieuwe ster, een 'gastster'. De ster was gedurende acht maanden te … [Lees meer...]

Even voorstellen: G299.2-2.9, een middeloud supernova-restant

Hierboven zie je G299.2-2.9, een 4500 jaar oud supernova-restant in het zuidelijke sterrenbeeld Vlieg (Musca) - huh, Vlieg nooit van gehoord? yep, weinig interessant - geportretteerd door de röntgensatelliet Chandra van de NASA. De 16.000 lichtjaar ver weg gelegen en steeds maar uitdijende gasschil … [Lees meer...]

Nobelprijs Natuurkunde gaat naar onderzoekers supernovae

De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat dit jaar naar de Amerikanen Saul Perlmutter en Adam Riess en de Australiër Brian Schmidt. Zij krijgen de onderscheiding voor hun onderzoek aan exploderende witte dwergen, die als type Ia supernovae in andere sterrenstelsels te zien zijn. Dat heeft de Zweedse … [Lees meer...]

Arp 220, een echte supernovafabriek

Sterrenkundigen hebben een sterrenstelsel ontdekt dat een ware fabriek van supernovae mag worden genoemd: Arp 220, een zogenaamde Ultraluminous Infrared Galaxy (ULIRG), gelegen op een afstand van 250 miljoen lichtjaar van de aarde. Feitelijk het resultaat van een botsing van twee afzonderlijke … [Lees meer...]

Botsende neutronensterren leveren goud op

Het is al decennia bekend dat sterren waterstof omzetten in helium, vervolgens helium in koolstof, zuurstof, enzovoorts. Dat gaat door tot de allerzwaarste sterren ijzer hebben gevormd. Elementen zwaarder dan ijzer, zoals lood en goud, worden alleen gevormd in de extreme omstandigheden tijdens een … [Lees meer...]