Chandra ziet microquasar bellen blazen

Met behulp van NASA’s röntgen-ruimtetelescoop Chandra hebben sterrenkundigen in het sterrenstelsel NGC 7793, gelegen in het sterrenbeeld Beeldhouwer (Sculptor), een zogenaamde microquasar ontdekt die naar twee kanten enorme hoogenergetische gasbellen uitblaast. Zo’n microquasar is niets anders dan een stellair zwart gat, eentje die dus voortgekomen is uit een zware ster, die aan het einde van z’n actieve leven als supernova ontplofte en wiens kern vervolgens ineenstortte tot zwart gat. Vlakbij dit zwarte gat bevindt zich een gewone ster, wiens materiaal wordt aangetrokken en rond het zwarte gat gaat rondtollen in een accretieschijf. Het materiaal wordt onder invloed van magnetische velden om de zoveel tijd in grote hoeveelheden uitgebraakt in twee richtingen en dat levert onderbroken straalstromen op, op de foto te zien in de uitvergrotingen rechts.

Microquasars

Zo’n bellen blazende zwart gat wordt een microquasar genoemd, verwant aan de ‘echte’ quasars, die gevoed worden door superzware zwarte gaten in de kernen van actieve sterrenstelsels. In ons eigen Melkwegstelsel bevindt zich ook zo’n microquasar, SS433, maar die is tien keer minder energiek dan S26, zoals de microquasar in NGC 7793 wordt genoemd. Op de kleine afbeelding rechtsboven is het zwarte gat de blauw-groene vlek in ’t midden, naar rechtsboven en linksonder zijn de bellen te zien, in röntgenlicht, van top tot teen 34.000 lichtjaren lang. 😯 De onderste foto is in H-alpha licht en de grote is een optische foto. Bron: Chandra.