19 maart 2024

Gammaflits ontdekt die wel erg lijkt op de botsing van neutronensterren GW170817

Waarnemingen aan GRB 150101B. Credit: X-ray: NASA/CXC/GSFC/UMC/E. Troja et al.; Optical and infrared: NASA/STScI

In januari 2015 zagen sterrenkundigen met NASA’s Fermi gamma-ruimtetelescoop in het sterrenbeeld Maagd (Virgo) een gammaflits genaamd GRB 150101B, een zeer kortstondige uitbarsting in het meeste energierijke deel van het elektromagnetisch spectrum. Nadien werd de bron van die gammaflits ook in andere delen van het spectrum waargenomen, onder andere door de Chandra röntgen-ruimtetelescoop, de Hubble ruimtetelescoop (optisch en UV), de Discovery Channel Telescope, en het Neil Gehrels Swift Observatorium – de laatste zweeft ook ergens in de ruimte. Op basis van die vervolgwaarnemingen komen sterrenkundigen tot de conclusie dat de kenmerken van GRB 150101B wel heel erg veel overeenkomen met die van GW170817. Dat was de zwaartekrachtgolf die op 17 augustus 2017 werd waargenomen door de LIGO en VIRGO detectoren en die daarna als kilonova werd waargenomen door een grote hoeveelheid instrumenten op aarde en in de ruimte. GW170817 bleek veroorzaakt te zijn door twee neutronensterren die om elkaar spiraliseerden, botsten en ‘samensmolten’ tot een zwart gat.

Het zou dus goed kunnen dat GRB 150101B ook zo’n samengesmolten paar neutronensterren is, alleen hebben ze daar de zwaartekrachtgolven niet van gedetecteerd. Dat komt wellicht door de afstand. De bron van GW170817 stond op 130 miljoen lichtjaar afstand, in het sterrenstelsel NGC 4993 – da’s astronomisch gesproken dichtbij – terwijl GRB 150101B op 1,7 miljard lichtjaar afstand stond. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan GRB 150101B, vandaag verschenen in Nature. Bron: Chandra. [Update 18.23u]  Eh… over Chandra gesproken. Die had onlangs een storende gyroscoop met een safe mode als gevolg, maar inmiddels doet ‘ie het weer gewoon. Nou Hubble nog 😀

Share

Speak Your Mind

*