Afgelopen week kwamen twee nieuwsberichten tot ons die allebei gingen over water dat ontsnapt van planeten, in dit geval Venus en Mars. Even de beide nieuwsberichten op een rijtje:
- Ten eerste Venus: Moa Persson (Swedish Institute of Space Physics en Umeå University) heeft gekeken naar gegevens die verzameld zijn met het ASPERA-4 instrument aan boord van de Europese Venus Express sonde, die om Venus draait. Daarmee kon men de hoeveelheid ionen meten, die de atmosfeer van Venus verlaten, iets dat periodiek verandert met de hoeveelheid zonnewind, die weer schommelt door de elfjarige cyclus van de zon. Uit het onderzoek van Persson komt naar voren dat Venus op het oppervlak kurkdroog is, hetgeen met een temperatuur aldaar van 460 °C niet zo verwonderlijk is. Maar ooit was Venus veel natter en zou de diepte van dat water, indien het gelijk over het oppervlak zou zijn verdeeld, honderden meters (!) diep zijn geweest. Van die enorme hoeveelheid water die Venus ooit op z’n oppervlak had is slechts een paar decimeter uit de atmosfeer ontsnapt, aldus de ASPERA-4 gegevens. En de rest van dat water, waar is dat dan nu? Dat zou dan in de atmosfeer van Venus moeten zitten. Hier de thesis van Persson, waarin z’n onderzoek terug te lezen valt. Bron: IFR.
- Ten tweede Mars: daar blijkt de situatie toch echt anders te zijn dan op Venus. Onderzoekers van de Universiteit van Arizona hebben ontdekt dat in de bovenste delen van de atmosfeer van Mars een grote hoeveelheid water wordt vernietigd. Zij baseerden zich op de gegevens die verzameld zijn door de MAVEN missie van de NASA. Zo af en toe duikt MAVEN een paar uur door de hogere delen van de ijle atmosfeer van Mars en met het Neutral Gas and Ion Mass Spectrometer (NGIMS) instrument meet ‘ie dan de hoeveelheid ionen, net zoals ASPERA-4 dat bij Venus doet. Ook Mars heeft een natte historie, die heel anders was dan de hedendaagse Rode Planeet.
Het onderzoek laat zien dat Mars een miljard jaar geleden een hoeveelheid water bevatte, die gelijk verspreid over het oppervlak een diepte van 43 cm zou hebben gehad. Op Aarde hebben we een zogeheten hygropauze in de atmosfeer, die door z’n lage temperatuur water aan het oppervlak verhindert om hoog in de atmosfeer op te stijgen. Op Mars is de hygropauze te warm en daardoor kon water wel opstijgen en hoog in de atmosfeer valt het waterdamp onder invloed van de zonnewind uiteen in ionen en verdwijnt het in de ruimte. Naast dat verlies van 43 cm waterdiepte door een te warme hygropauze is er nog een nadere oorzaak van waterverlies: zo’n extra 17 cm zou Mars hebben verloren door de invloed van stofstormen, die ook veel waterdamp in de hogere delen van de atmosfeer brengen. Hier het vakartikel over het waterverlies van Mars, deze week verschenen in Science. Bron: Universiteit van Arizona.
Hoe kan Persson tot de conclusie komen dat er maar weinig water van Venus is ontsnapt, terwijl 4 jaar geleden het omgekeerde werd bewezen? Daarover is toen ook een blog geschreven:
https://www.astroblogs.nl/2016/06/21/planeten-zoals-venus-kunnen-water-in-oceanen-en-atmosfeer-kwijtraken-door-elektrisch-veld/