19 maart 2024

ALMA ziet planeten ontstaan in een koolstofrijke, organische omgeving

Protoplanetaire schijf rondom de ster HD 163296, gefotografeerd met ALMA. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/D. Berry (NRAO), K. Öberg et al (MAPS)

Een internationaal team van sterrenkundigen is er in geslaagd om met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili de chemische samenstelling van vijf protoplanetaire schijven rondom nabije jonge sterren gedetailleerd in beeld te krijgen. Dankzij het zogeheten MAPS (Molecules with ALMA at Planet-forming Scales) programma wist men de moleculaire compositie van planeten in wording in die schijven vast te leggen. Het gaat om schijven rondom de sterren IM Lup, GM Aur, AS 209, HD 163296 en MWC 480, waar men eerder al ontdekte dat zich in die schijven planeten aan het vormen zijn. Met ALMA kon men goed zien dat de schijven ware fabrieken zijn van nitrilen, dat zijn organische moleculen zoals de eenvoudige moleculen HCN, C2H en H2CO, maar ook de meer complexe moleculen HC3N, CH3CN en c-C3H2. Met name in de binnenste delen van de protoplanetaire schijven, waar de rotsachtige planeten ontstaan, vond men deze moleculen. Bij ons hebben deze moleculen aan de basis gestaan van de vorming van leven op aarde. De MAPS-onderzoekers denken dat ook in de protoplanetaire schijven bij de vijf waargenomen sterren de aanwezige koolstrofrijke organische moleculen een basis kunnen vormen voor het ontstaan van leven.

Verspreiding van verschillende soorten moleculen rondom de sterren AS 209 en HD 163296. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Cataldi et al./Aikawa et al.

Hieronder een serie met vakartikelen over het onderzoek aan de protoplanetaire schijven met ALMA.

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS) I: Program overview and highlights, K. Öberg et al, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06268.pdf]

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS) III: Characteristics of radial chemical substructures, C. Law et al, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06210.pdf]

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS). IV: Emission Surfaces and Vertical Distribution of Molecules, C. Law, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06217.pdf]

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS) VI: Distribution of the small organics HCN, C2H, and H2CO, V. Guzmán et al, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06391.pdf]

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS) VII: Substellar O/H and C/H and superstellar C/O in planet-feeding gas, A. Bosman et al, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06221.pdf]

Molecules with ALMA at Planet-forming Scales (MAPS) IX: Distribution and properties of the large organic molecules HC3N, CH3CN, and c-C3H2, J. Ilee et al, ApJS, preview [arxiv.org/pdf/2109.06319.pdf]

Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*