27 april 2024

Webb heeft methaan en kooldioxide ontdekt in de atmosfeer van exoplaneet K2-18 b

Artistieke impressie van K2-18 b bij zijn ster. Credit: NASA, CSA, ESA, J. Olmstead (STScI), N. Madhusudhan (Cambridge University).

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met behulp van de Webb ruimtetelescoop koolstofdragende moleculen, zoals methaan en kooldioxide, ontdekt in de atmosfeer van K2-18 b, een exoplaneet die 8,6 keer zo zwaar als de aarde is. Deze ontdekking voedt het idee dat eerder al werd geopperd op basis van waarnemingen, namelijk dat K2-18 b een ‘Hyceaanse’ exoplaneet is, een planeet met een waterstofrijke atmosfeer en een oppervlak dat bedekt is met water. K2 18b draait in de leefbare zone (de zone waar water in vloeibare vorm kan voorkomen) om de koele rode dwergster K2-18 en beiden staan 120 lichtjaren van ons vandaan, in het sterrenbeeld Leeuw (Leo).

Het spectrum van de atmosfeer van K2-18 b. Credit: NASA, CSA, ESA, J. Olmstead (STScI), N. Madhusudhan (Cambridge University)

De planeet is eerder al bestudeerd met Hubble, maar het is nu dankzij de waarnemingne met de Canadese NIRISS en het Europese NIRSpec instrument dat duidelijk is welke moleculen voorkomen in de atmosfeer van de planeet. Opvallend is dat methaan en kooldioxide wel voorkomen, maar ammonia weer niet. Dat wijst op het bestaan van een oceaan ónder de atmosfeer van de planeet. Mogelijk heeft Webb ook het molecuul dimethyl sulphide (DMS) gedetecteerd, welke op aarde alleen door leven wordt geproduceerd – het is bij ons een product van phytoplankton in zeeën en oceanen. De aanwezigheid van DMS moet nog gevalideerd worden, dus dat is nog onder voorbehoud.

Dát er een atmosfeer en een vloeibare oceaan zijn wil niet zeggen dat er ook gelijk leven is op K2-18 b. De planeet is 2,6 keer zo groot als de aarde en dankzij z’n grote kern zou de oceaan ook te heet voor leven kunnen zijn. Dat is dus nog afwachten. Met z’n massa en afmeting wordt K2-18 b ook wel een sub-Neptunus genoemd, eentje tussen superaardes en Neptunusen in. Men wil nu vervolgonderzoek aan de planeet gaan doen met het Mid-InfraRed Instrument (MIRI) van Webb.

Meer informatie vind je in dit vakartikel, dat verschenen is in The Astrophysical Journal Letters.

Bron: ESA.

Share

Comments

  1. wat een toeval , laat nu net 120 jaar geleden de eerste radiotransmissie hebben plaatsgevonden ,

  2. Reactie in 2143: “Thanks for all the tuna.” 😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

  3. Marc Leemhuis zegt

    De jacht op buitenaards leven wordt vandaag de dag gevoed door het evolutieverhaal. Als het leven spontaan op aarde is geëvolueerd, zo luidt de redenering, dan zal het zeker ook elders zijn geëvolueerd. Nadat er geen buitenaards leven in ons zonnestelsel is gevonden, gaat de aandacht nu uit naar exoplaneten en exomanen. Sinds de eerste ontdekking van exoplaneten in 1995 zijn er duizenden ontdekt. Er wordt speciale aandacht besteed aan degenen die het meest op de aarde lijken. Exoplaneet-nieuwsberichten voeden speculatie over buitenaards leven, met regels als ‘Aarde 2.0’, ‘planeet in bewoonbare zone’, enz. Van de 4528 bevestigde exoplaneten bevinden er zich 60 binnen de (conservatieve) bewoonbare zone van hun ster. Dit zou kunnen duiden op leefbare werelden met oceanen, landmassa ‘s en buitenaardse wezens. Maar het betekent eenvoudigweg dat de baan van de planeet zich op de juiste afstand van zijn ster bevindt om vloeibaar water op het oppervlak mogelijk te maken, wat niet betekent dat er ook daadwerkelijk vloeibaar water is. Er zijn nog een aantal andere voorwaarden voor bewoonbaarheid nodig. De planeet zou bijvoorbeeld om zijn as moeten draaien, een bijna cirkelvormige baan moeten hebben en een stabiele gastheer ster van de juiste grootte moeten hebben. Het hebben van een atmosfeer met de juiste dikte is ook van cruciaal belang voor de kwestie van vloeibaar water. Een te dikke atmosfeer, zoals die op Venus, zou te veel warmte vasthouden. Een te ijle atmosfeer, zoals Mars, zou een lage oppervlaktedruk opleveren waarbij water niet als vloeistof kan bestaan. Het detecteren en analyseren van de atmosfeer van exoplaneten is moeilijk omdat ze erg ver weg zijn. Door zich te concentreren op infraroodfrequenties wordt verwacht dat de James Webb in staat zal zijn om mogelijke dunne atmosferen van rotsachtige exoplaneten in de bewoonbare zone te detecteren. Maar als ze deze vinden, kunnen onderzoekers niet zeggen dat er vloeibaar water op het oppervlak aanwezig is. Zelfs als we zouden kunnen concluderen dat een planeet vloeibaar water heeft, zou het bepalen van de werkelijke bewoonbaarheid ervan een groot aantal andere onderzoeken vergen, waarvan sommige nog niet zijn bedacht. Bewoonbaarheid is heel moeilijk te kwantificeren, omdat het afhangt van een groot aantal variabelen, waarvan we er enkele nog moeten identificeren.” Wanneer we de aarde vergelijken met alle bekende buitenaardse lichamen, valt de aarde op als volkomen uniek, complex en prachtig. Hoewel het mogelijk is, is het onwaarschijnlijk dat de James Webb of welke andere telescoop/ruimtesonde dan ook werkelijk bewoonbare planeten zal vinden. Zelfs als dat wel het geval zou zijn, lijkt het vinden van leven uitgesloten. Bekende experimentele wetenschap werpt onoverkomelijke barrières op voor elk leven dat louter door chemicaliën ‘gebeurt’. In het bijzonder vormt water zelf een enorme barrière bij het vormen van grote moleculen (zoals eiwitten en DNA) uit kleine. Had God elders leven kunnen scheppen? Dat zou buitengewoon vreemd zijn, zelfs voor eenvoudig leven, aangezien de mensheid op aarde het middelpunt van Zijn aandacht en schepping is andere schepselen maken deel uit van ons ‘levensondersteunende systeem’ (Genesis 1:26-28). En het idee dat Hij intelligente ‘buitenaardse rassen’ zou creëren, wordt bijbels uitgesloten; Christus zal in de eeuwigheid slechts één bruid hebben, de verlosten van de mensen op aarde (Efeziërs 5:22-33, Openbaring 21:2,9-10), die allemaal afstammen van de eerste man en vrouw, Adam en Eva.

    • Alle goden, engelen alsmede de duivel zijn in principe buitenaardse intelligente wezens die voornamelijk in de hemelen toeven, per definitie aliens dus waar de halve wereldbevolking dagelijks eenzijdig mee communiceert. Alle verlosten die na hun overlijden langs de engel Petrus de hemelpoort passeren (hemelvaart, Jacobsladder of OV kaart) worden per definitie buitenaardsen en krijgen dan het eeuwige leven. Die on-doden vallen dus ook onder de groep buitenaardse aliens. De overige schurken en ongelovigen met onvergefelijke zonden worden doorgestuurd naar een buitenaardse onderwereld alwaar ze eeuwig zullen branden in de hel. Daar zal Webb ongetwijfeld de zwavel- en koolstofverbindingen kunnen detecteren. En je begon zo overtuigend met je verhaal Marcus….. 😀

    • “Had God elders leven kunnen scheppen” . Tuurlijk kan ie dat , hij is toch almachtig ?! Volgens Genesis schiep hij HEMEL en aarde. Wat een arrogantie om te denken dat de aarde Zijn middelpunt van aandacht en schepping is. Nee hij schiep naar schatting vele biljoenen werelden met mogelijk vele biljoenen bijbels met allemaal verschillende verhalen. Als je tenminste wilt geloven. Laten we het maar bij weten(-schap) houden, veel prettiger.

    • Ik heb slecht nieuws voor je Marc: als dimethyl sulfide wordt bevestigd, dan is er vrijwel zeker sprake van leven. Een andere verklaring is er dan eigenlijk niet.

      Verder wijs ik je er graag op dat tot nu toe al menige ‘unieke positie’ van de mens en de aarde gesneuveld is. Sinds Copernicus staat vast dat de aarde NIET het middelpunt van het universum is en ook NIET het middelpunt van het zonnestelsel. De aarde is niet meer dan een klein rotsplaneetje, bij een redelijk stabiele ster. Wat de aarde schijnbaar uniek maakt, is dat wij er leven. Maar dan komt het antropocentrisme om de hoek kijken: wij wonen maar op één plek en stellen onszelf en de plek waar we leven als norm. Het is, dankzij Copernicus en straks de James Webb Telescoop vrij waarschijnlijk dat de aarde helemaal niet uniek is.

      De stelligheid waarmee je beweert dat God niet elders leven had kunnen scheppen, vind ik bijna stuitend arrogant. Ten eerst vind ik het vreemd dat een mens die in God gelooft meen in zijn schoenen te kunnen gaan staan. Ten tweede kan ik me, als ik er puur logisch over nadenk, niet voorstellen dat een almachtige God een onvoorstelbaar groot universum schept, daar dan op een klein onbeduidend planeetje leven creëert en de rest laat voor wat het is.

      Weet je wat? Ik ga ook even in Gods schoenen staan: ik denk dat nadat hij eenmaal het universum gechapen heeft, op meerdere plekken zijn ideeën aangaande leven heeft uitgevoerd. En weet je wat ik denk? Hij had op een gegeven moment zijn buik vol van die intelligent geworden apen op aarde die enorm arrogant bleken. Ik denk dat hij elders veel beter leven heeft geschapen. Gezien de puinhopen op deze planeet, mag ik hopen dat dit echt het geval is.

      groet,
      Gert (Enceladus)

  4. Goed nieuws. Dan moeten we te zijner tijd daar heen. Alleen een andere manier vinden om de afstand af te leggen.

Speak Your Mind

*