Credit: NASA et al.
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Webb ruimtetelescoop een type Ia supernova ontdekt, die maar liefst drie keer te zien is in de zwaartekrachtlens veroorzaakt door PLCK G165.7+67.0 (kortweg G165), een zwaar cluster van sterrenstelsels. De supernova vond plaats in een sterrenstelsel (mogelijk zelfs meerdere stelsels) genaamd Arc 2 gelegen precies achter G165 en de roodverschuiving van dat stelsel bedraagt z∼1,78 (d.w.z. dat het licht van dat stelsel er 10 miljard jaar over gedaan heeft ons te bereiken c.q. de afstand is 16 miljard lichtjaar – rekening houdend met de uitdijing van het heelal) en de roodverschuiving van G165 is z∼0,35 (d.w.z. het licht deed er 3,9 miljard jaar over). G165 is niet één cluster van sterrenstelsels, maar bestaat in feite uit twee clusterkernen, die beiden door hun zwaartekracht het licht van Arc 1 en Arc 2 tot een lange boog gekromd hebben, te zien als de lange oranje slierten in de foto hierboven. De totale massa van G165 is 260 biljoen zonsmassa (2,6 x 10^14 zonsmassa), dus een gigantische grootte, honderden keren zo zwaar als de Melkweg.
Hierin aangegeven de drie beeldjes van SN H0pe, aangegeven als SN 2a, 2b en 2c. Credit: B. Frye et al., ApJ submitted, 2023
Sterrenkundigen hebben nu in het kader van het Prime Extragalactic Areas for Reionization and Lensing Science (PEARLS) programma in de boog van Arc 2 een supernova ontdekt, eentje die maar liefst drie keer te zien is. Ze hebben deze omgedoopt tot Supernova “H0pe” of SN H0pe, waarbij de naam verwijst naar H0, dat is de constante van Hubble, de constante die uitdrukt hoe snel het heelal op dit moment uitdijt. Met behulp van SN H0pe wil men namelijk precies meten wat de waarde van H0 is. Omdat het lichtpad van de supernova drie verschillende wegen bewandeld door de stelsels van G165 heen is er sprake van tijdvertragingen (’time delays’) en komt het licht van de verschillende stadia van de supernova niet precies op hetzelfde tijdstip aan op aarde. Dat verschil kunnen de sterrenkundigen gebruiken om de afstand nauwkeurig te bepalen. Uit de waarnemingen gedaan met Webb’s NIRCam instrument blijkt Arc 2 niet één stelsel te zijn, maar een groepje van zes stelsels. En Arc 1, gelegen rechts van Arc 2, blijkt een groep stelsels te zijn met een zeer hoge graad van stervorming en met een roodverschuiving z van 2,24 nóg verder weg te liggen dan de stelsels waarin SN H0pe plaatsvond. De stervorming is er zo hoog dat men schat dat er per jaar wel 1 supernova in plaatsvind, dus men wil Arc 1 in de gaten houden om nieuwe supernovae daarin te detecteren.
Hier het vakartikel over de ontdekking van SN H0pe, aangeboden om te worden gepubliceerd in de Astrophysical Journal. Bron: Webb + Starts with a Bang.
Speak Your Mind