Credit: ESA/Hubble, NASA, L. Ho; Jmol (molecules); R. Cumming (montage)
Sterrenkundigen hebben in twee sterrenstelsels uit het vroege heelal, die een zeer sterke sterproductie kennen, een onverwachte chemische samenstelling gevonden. Het team van sterrenkundigen stond onder leiding van Chentao Yang (Chalmers University) en ze gebruikten de telescopen van NOEMA (NOrthern Extended Millimetre Array) in Frankrijk om de twee stelsels te bestuderen. Het gaat om twee lichtsterkte sterrenstelsels, waarvan er eentje een quasar is, wiens zeer actieve centrale zwarte gat de rest van het sterrenstelsel overstraalt. In beiden is de sterproductie wel honderden keren hoger dan in ons eigen Melkwegstelsel, waar gemiddeld zo 1 á 2 sterren per jaar ontstaan. Met de NOEMA telescopen was men in staat in het millimeter-deel van het EM-spectrum spectra te maken van het licht van de twee stelsels en dankzij dat spectrum was het mogelijk om maar liefst 13 moleculen te identificeren:
Carbon monoxide (CO), the cyano radical (CN), the ethynyl radical (CCH), hydrogen cyanide (HCN), the formyl cation (HCO+), hydrogen isocyanide (HNC), carbon monosulphide (CS), water (H2O), the hydronium ion (H3O+), nitric oxide (NO), diazenylium (N2H+), methylidyne radical (CH), and cyclopropenylidene (c-C3H2).
In rood het spectrum van NCv1.143 en in paars van APM 08279+5255. Credit: Chentao Yang et al.
Het licht van de twee stelsels heeft er 13 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken. Sommigen van de geïdentificeerde moleculen (CH, CCH, c-C3H2, N2H+ en H3O+) zijn nooit eerder op zulke grote afstanden aangetroffen. De roodverschuiving van de twee stelsels, APM 08279+5255 en NCv1.143 heten ze, is 3,911 resp. 3,565. Van die twee is APM 08279+5255 de quasar. De sterrenkundigen waren verbaasd om zoveel verschillende soorten moleculen aan te treffen in stelsels zo vroeg in het heelal. oor onderzoek zoals dit willen ze meer te weten komen over het ontstaan en de verdere evolutie van sterrenstelsels. Ze willen de stelsels nu verder gaan bestuderen met ALMA (the Atacama Large Millimetre/Submillimetre Array) in Chili.
Meer informatie is te vinden in het vakartikel van Chentao Yang et al. SUNRISE: The rich molecular inventory of high-redshift dusty galaxies revealed by broadband spectral line surveys. Astronomy & Astrophysics, 2023; 680: A95.
My first 1st-author paper press release! https://t.co/OX2W35UN2y I am very excited that we detected an unprecedented amount of molecular lines for the first time in the early Universe. pic.twitter.com/MNSGhRr0zi
— Chentao Yang | 杨辰涛 (@chentao_yang) December 14, 2023
Bron: Chalmers.
Speak Your Mind