Waargenomen ‘overdichtheden’ in de buurt van de quasar J0910–041. Credit: Wang et al., 2024.
Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om rondom J0910–0414, een heldere quasar ver verwijderd van de aarde, een zwaar protocluster te vinden, een groep van sterrenstelsels die gravitationeel aan elkaar verbonden zijn. Clusters van sterrenstelsels zijn er genoeg gevonden in het heelal, vaak met honderden of duizenden sterrenstelsels als leden. Maar protoclusters zijn de voorlopers daarvan en daar zijn Feige Wang (Steward Observatory) en zijn team geïnteresseerd in, de vroege voorlopers van die clusters. Met onder andere de Hyper Suprime-Cam (HSC) verbonden aan de Subaru Telescoop op Hawaï en de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili namen ze J0910–041 waar, een quasar met een roodverschuiving van z∼6,63, d.w.z. dat het licht van die quasar er 12,9 miljard over heeft gedaan om de aarde te bereiken (ergo: dat de quasar al 900 miljoen jaar na de oerknal bestond).
In de genoemde quasar zit een enorm superzwaar zwart gat, eentje van 3,6 miljard zonsmassa op de weegschaal. Met de genoemde telescopen was men in staat om in de buurt van de quasar drie stelsels met koolstof [C II] lijnen en 12 zogeheten Lyman-alpha emitters (LAE’s) te spotten, tekenen van een protocluster van sterrenstelsels rondom J0910–041. Vertaald naar vandaag de dag zou de cluster een massa hebben van naar schatting 6,9 x 10^15 zonsmassa, da’s drie keer zoveel als de nabije Comacluster als massa heeft. Daarmee is de protocluster rondom J0910–041 de grootste protocluster met een roodverschuiving van meer dan zes tot nu toe waargenomen. Met ALMA en Webb willen ze in de toekomst verder onderzoek doen aan protoclusters zoals deze.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Feige Wang et al, A Massive Protocluster Anchored by a Luminous Quasar at z=6.63, arXiv (2024).
Bron: Phys.org.
Speak Your Mind