Webb ziet veel lichtzwakke rode stipjes: baby-quasars in het vroege heelal

In het blauwe kader een echte quasar, J1148+5251, in de twee rode kaders twee baby-quasars. © NASA, ESA, CSA, J. Matthee (ISTA), R. Mackenzie (ETH Zurich), D. Kashino (National Observatory of Japan), S. Lilly (ETH Zurich)

Met de Webb ruimtetelescoop heeft men vele kleine rode, lichtzwakke stipjes ontdekt. Dat blijken ‘baby-quasars’ te zijn, sterrenstelsels die een soort mini-variant zijn van de quasars, de sterrenstelsels met een superzwaar actief zwart gat in hun centrum. Jorryt Matthee (Institute of Science and Technology Austria (ISTA) en zijn team hebben met Webb veel van die rode lichtpuntjes ontdekt en daarvan hebben ze de Hα spectrale emissielijnen onderzocht, lijnen die ontstaan als waterstof verhit wordt. De breedte van de lijnen is een indicatie voor de snelheid waarmee het gas beweegt – hoe groter de basis van de Hα lijnen des te groter de snelheid. Uit de metingen komt naar voren dat het kleine gaswolken betreft, die met hoge snelheid rondom een ‘Supermassive Black Hole’ (SMBH) bewegen. Die SMBH’s hebben een massa van zo tussen de tien en honderd miljoenen keren de massa van de zon. Dat is veel, maar niet zoveel als de SMBH’s in echte quasars aan massa hebben, dat kan vele miljarden zonsmassa zijn en die quasars zijn ook vaker blauwgekleurd.

De baby-quasars zijn meer rood omdat er veel stof in hun omgeving voorkomt. De zwarte gaten kunnen door massatoevoer uitgroeien tot echt grote SMBH’s en dan kunnen ze met hun straling door het stof heen dringen en kunnen ze zich evolueren tot ‘echte’ quasars. De baby-quasars zijn dus een soort voorloper van quasars. De baby-quasars werden ontdekt in het kader van de twee onderzoeksprojecten EIGER (Emission-line galaxies and Intergalactic Gas in the Epoch of Reionization) en FRESCO (First Reionization Epoch Spectroscopically Complete Observations), uitgevoetrd met Webb.

Alles over dit onderzoek kan je lezen in het vakartikel van Jorryt Matthee, Rohan P. Naidu, Gabriel Brammer, John Chisholm, Anna-Christina Eilers, Andy Goulding, Jenny Greene, Daichi Kashino, Ivo Labbe, Simon J. Lilly, Ruari Mackenzie, Pascal A. Oesch, Andrea Weibel, Stijn Wuyts, Mengyuan Xiao, Rongmon Bordoloi, Rychard Bouwens, Pieter van Dokkum, Garth Illingworth, Ivan Kramarenko, Michael V. Maseda, Charlotte Mason, Romain A. Meyer, Erica J. Nelson, Naveen A. Reddy, Irene Shivaei, Robert A. Simcoe, Minghao Yue. Little Red Dots: An Abundant Population of Faint Active Galactic Nuclei at z ∼ 5 Revealed by the EIGER and FRESCO JWST Surveys. The Astrophysical Journal, 2024; 963 (2): 129.

Bron: Science Daily.

Gerelateerde Astroblogs:

Webb heeft voor het eerst sterlicht gezien bij quasars (lees: een superzwaar zwart gat) in het vroege heelal De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen NASA’s Chandra heeft een onderpresterend superzwaar zwart gat ontdekt