12 oktober 2024

Supernovae bevestigen bestaan van donkere energie

enkele van de waargenomen supernovae

Enkele van de waargenomen type Ia supernovae. Credit: NASA/ESA/A. Riess (STScI).

De waarneming van 24 zeer ver weg gelegen supernovae door de Hubble ruimtetelescoop heeft de NASA doen bevestigen dat donkere energie bestaat. Dit mysterieuze goedje moet zo’n 74% van de totale energie-inhoud van het heelal uitmaken, maar er is verder weinig over bekend. Een team onder leiding van Adam Riess, (Space Telescope Science Institute en Johns Hopkins Universiteit in Baltimore) heeft 24 supernovae waargenomen op een afstand van 9 miljard lichtjaar en daaruit blijkt dat er 9 miljard jaar geleden al een versnelling zat in de uitdijing van het heelal. Dit moment is cruciaal in de evolutie van het heelal, want sterrenkundigen vermoeden dat de eerste 5 miljard jaar de zwaartekracht overheerste in het heelal en de uitdijing juist afnam. Maar rond die 5e miljard, nu dus zo’n 9 miljard jaar geleden, moet de afstotende werking van de donkere energie de overhand hebben gekregen. De donkere energie heeft namelijk een afstotende werking, aldus de eerste bedenker ervan, Albert Einstein.

Strijd tussen zwaartekracht en donkere energie

Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

In 1998 werd door Riess en z’n team voor het eerst een versnelling waargenomen in de uitdijing van het heelal, ook door het waarnemen van supernovae. Die exploderende sterren kunnen namelijk heel goed een indicatie geven van de afstand waarop ze staan doordat ze als kandelaars vrijwel altijd dezelfde hoeveelheid licht uitstralen. Na 1998 was het doel van de sterrenkundigen om de eigenschappen van de donkere energie nader te bepalen: z’n sterkte en z’n permanente aanwezigheid. En dat laatste is in ieder geval bevestigd. Aldus de NASA-sterrenkundige Riess gisteren op de persconferentie. De ‘cosmic tug of war’, de strijd tussen zwaartekracht en donkere energie is 9 miljard jaar geleden gewonnen door de donkere energie. Goh, lijkt Star Wars wel 😉 . Bron: NASA.

Share

Comments

  1. H.A.Th. Carp zegt

    Er wordt veel geschreven over zwaartekracht, met name wat de invloed ervan is op massa en zelfs licht . We weten zelfs hoe groot die invloed is, de gravitatieconstante.
    Maar ik heb nergens kunnen vinden waar de energie vandaan komt om die in vloed uit te oefenen. (Litwerartuur o.a. Martin Rees/Begelman :’gravity’s fatal atttraction’ and Gamov: Gravity’ Bovendien zou, daar die invloed continu wordt uitgeoefend, er een eind aan moeten komen, tenzij …
    Maar misschien heb ik slecht gelezen.
    Ik ben benieuwd naar Uw antwoord.
    Met vreindelijke groet
    Carp.

  2. Hoi Carp, toevallig dat je die vraagt stelt. Gisteravond hadden we bij Christiaan Huygens een lezing over donkere materie (en in de nasleep ook over donkere energie). Donkere materie heeft ook een gravitationele werking. Je vraagt naar de invloed van zwaartekracht op massa en licht. Welnu, die wordt simpelweg door Newton’s wetten plus de algemene relativiteitstheorie van Einstein gegeven. Zwaartekracht werkt op massa en licht in. De gravitatielezen en Einsteinringen (zie m’n astroblog van vandaag met een mooie foto van Abell 1689 met gravitatiebogen) zijn een gevolg van de invloed van de zwaartekracht. Waar de energie vandaan komt? Tsja, goede vraag. Het vermoeden bestaat dat zwaartekracht in feite uit gravitonen bestaat en dat die dus continue worden uitgezonden door (donkere) materie. Maar da’s alleen een vermoeden en alle onderzoek is er nu op gericht ook de zwaartekracht te verklaren met zo’n quantummechanisch principe. De andere natuurkrachten (electromagnetische, sterke en zwakke wisselwerking) zijn er al mee verklaard.

Speak Your Mind

*