Webb brengt de supersonische uitstoot van een jonge ster haarscherp in beeld

Credit: ESA/Webb, NASA, CSA, Tom Ray (Dublin)

Zie hier Herbig-Haro 211 (HH 211), een jonge ster die naar twee tegenovergestelde kanten toe met supersonische snelheden gas uitblaast in de vorm van een ‘bipolar jet’. De ster staat op 1000 lichtjaar afstand in het noordelijke sterrenbeeld Perseus, een afstand die ‘m ideaal maakt voor Webb om in detail waar te nemen (ik had ‘m in 2008 al eens in een blog, maar dit terzijde). Herbig-Haro (HH) objecten, genoemd naar de eerste ontdekkers George Herbig en Guillermo Haro, zijn jonge sterren, ook wel protosterre genoemd, die in hun geboortejaren sterke straalstromen van gas produceren die naar twee kanten de ruimte in vliegen. Die straalstromen of ‘jets’ botsen op het interstellaire materiaal in de omgeving en dan krijg je schokgolven, die ook zichtbaar zijn.

Wat de foto van Webb laat zien is de uistroom van gas van een klasse 0 protoster, een piepjonge versie van onze eigen zon toen die nog maar enkele tienduizenden jaren oud was (inmiddels is de zon 5 miljard jaar oud) en de baby-ster nog maar 8% had van de massa van de zon. later zal de ster in het midden van HH 211 uitgroeien tot een echte ster á la de zon. Met z’n NIRCam camera heeft Webb de bipolaire jets vastgelegd en wel in een resolutie die wel vijf tot tien keer zo hoog is als eerdere opnames door andere telescopen. In de jets zijn meerdere ‘boeggolven’ te zien, die met verschillende snelheden de ruimte in vliegen. Het binnenste deel van de jets lijkt aan beide kanten iets te wiebelen, hetgeen suggereert dat de protoster in feite een onopgeloste dubbelster kan zijn. Daar vlakbij de jonge ster heeft het gas in de straalstromen een snelheid van 80 tot 100 km/s. Dat is niet zo groot, want meer geévolueerde protosterren hebben hogere uitstroomsnelheden. Het verschil in snelheid van de jets met dat van het interstellaire materiaal waar het tegenaan botst is ook niet zo groot. Men denkt dat de binnenste jets vooal uit moleculen bestaan, omdat de snelheden er te laag zijn om de moleculen te scheiden in atomen en ionen. Bron: Webb.

Gerelateerde Astroblogs:

Webb legt twee zich actief vormende sterren in het infrarood vast In 2009 verdween plotsklaps de zware ster N6946-BH1 – Webb kijkt wat er gebeurd kan zijn Webb heeft weer een sterrenstelsel in het vroege heelal ontdekt dat eigenlijk te groot is en té oude sterren bevat