2 mei 2024

NuSTAR ziet twee bijzondere zwarte gaten in spiraalstelsel IC 342

Met NASA's vorig jaar gelanceerde röntgen-ruimtetelescoop Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR) hebben sterrenkundigen in het spiraalsterrenstelsel IC 342 - ook wel bekend als Caldwell 5 - twee heldere bronnen in röntgenlicht gezien, die afkomstig zijn van zwarte gaten. Op de foto hierboven … [Lees meer...]

Ver sterrenstelsel produceert enorme uitbarsting op alle golflengten

In 2011 scheerde een maand lang een energiestraal langs de aarde, die 11 miljard jaar geleden is uitgestoten door een enorm zwart gat. Door gegevens die verkregen zijn met NASA's Fermi Gamma-ray Space Telescope te combineren met die van de Very Long Baseline Array ('s werelds grootse … [Lees meer...]

Enorme uitbarsting waargenomen in nabij sterrenstelsel

Een nabij sterrenstelsel heeft plotseling een enorme uitbarsting gekend, zo blijkt uit een studie die is verricht met meerdere radiotelescopen. De onverwachte uitbarsting geeft astronomen een boeiende kijk in wat waarschijnlijk een enorme boer is van het zichzelf voedende zwarte gat in het centrum … [Lees meer...]

Dwergstelsels blijken in een schijf om het Andromedastelsel te roteren

Gebruikmakend van de grote telescopen van het Canada-France-Hawaii en W. M. Keck Observatorium op de top van de berg Mauna Kea op Hawaï hebben sterrenkundigen ontdekt dat ongeveer de helft van de kleine dwergstelsels van het Andromedastelsel (M31) daar in één en hetzelfde vlak omheen draaien. In het … [Lees meer...]

Totale massa van het Melkwegstelsel berekend: 850 miljard zonmassa

Door in infrarood licht te kijken naar de beweging van 3365 sterren tussen de zon en het centrum van de Melkweg is een groep sterrenkundigen er in geslaagd om de totale massa van het Melkwegstelsel te bepalen: die blijkt 850 miljard zonmassa te zijn, waarvan het grootste gedeelte zich bevindt in de … [Lees meer...]

De waarnemingshorizon van het heelal

Het heelal is groot, hééééél groot zelfs. Het is 13,772 miljard jaar geleden ontstaan met een oerknal, volgens de allerlaatste metingen met de WMAP-satelliet. Het is verleidelijk om te denken dat het heelal dús een straal heeft van 13,772 miljard lichtjaar, maar dat is niet zo. Want door de expansie … [Lees meer...]

Sterren in centrale balk van de Melkweg bewegen in patronen

Ons eigen Melkwegstelsel is geen spiraalstelsel met een bolvormige kern, zoals veel mensen denken. Nee, het is een variant ervan, een balkspiraalstelsel, met een langgerekte kern en daaruit ontspruitende spiraalarmen, zoals NGC 1300. Sterrenkundigen zijn er onlangs in geslaagd om van sterren in een … [Lees meer...]

De top-25 van supernova-kandidaten in de Melkweg

Het was naar aanleiding van een vraag van een Astrobloglezer - Luc Vanderkerken - over de ster WR 104, dat ik mij even verdiept heb in de vraag welke sterren in ons Melkwegstelsel als kandidaat worden beschouwd om als supernova te exploderen. De allerlaatste keer dat we in de Melkweg een supernova … [Lees meer...]

Ultraheldere röntgenbron in Andromedastelsel is inderdaad een zwart gat

De bron van röntgenstraling genaamd XMMU J004243.6+412519 in het naburige Andromedastelsel (M31) blijkt inderdaad een zwart gat te zijn, dat onderdeel uitmaakt van een dubbelstersysteem. Het gaat om een 'ultra-luminous X-ray source' (ULX), welke voor het eerst werd opgemerkt met de Europese … [Lees meer...]

Hubble ontdekt zeven primitieve sterrenstelsels in het vroege heelal

Met de Hubble ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen er in geslaagd om zeven primitieve sterrenstelsels te ontdekken, die al voorkwamen toen het heelal nog maar 4% van z'n huidige leeftijd had. Het heelal is naar schatting 13,7 miljard jaar oud en de zeven stelsels kwamen zo'n 600 miljoen jaar na de … [Lees meer...]