6 mei 2024

Waterdamp verraadt hoe sterren ontstaan rond zwart gat in vroege heelal

Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een … [Lees meer...]

Op jacht naar de schaduw van het zwarte gat in M87

In de kern van het reusachtige elliptische sterrenstelsel M87 bevindt zich een net zo reusachtig massief zwart gat, waarschijnlijk 6,6 miljard zonmassa's op de keukenweegschaal. Daarbij vergeleken heeft de Melkweg in z'n kern een lief klein babygaatje - Sgr A*,  die slechts 4,31 miljoen … [Lees meer...]

Ruimtetelescopen onthullen geheimen turbulent zwart gat

Superzware zwarte gaten in het hart van actieve sterrenstelsels slokken grote hoeveelheden gas op. Hierbij morsen ze veel 'voedsel', dat wordt afgestoten in een turbulente uitstroom van gas. Een internationaal team van sterrenkundigen heeft nu voor het eerst een paar bijzondere eigenschappen van … [Lees meer...]

Fermibellen ‘boeren’ van ster etende centrale zwart gat Melkweg

Een jaar geleden ontdekte de gammasatelliet Fermi van de NASA dat zich aan weerszijden van de kern van de Melkweg twee gigantische gasbellen bevinden, die zich verraden door de gamma- en röntgenstraling die ze duitzenden. Iedere bel is wel zo'n 20.000 lichtjaar in doorsnede, een kwart van de gehele … [Lees meer...]

WISE-telescoop ziet de flikkerende jet van een zwart gat

Astronomen, onder wie Sera Markoff en Dave Russell van de Universiteit van Amsterdam, hebben met behulp van NASA's infraroodtelescoop WISE het herhaaldelijk opvlammen van de jet (straalstroom) van een zwart gat gezien. Het gaat om plotselinge, willekeurige flitsen, waarbij de jet in een paar uur … [Lees meer...]

Uitbarsting superzwaar zwart gat van de Melkweg in de renaissance?

Al jaren breken sterrenkundigen zich het hoofd hoe het nou komt dat vanuit diverse gaswolken vlakbij het centrum van de Melkweg hoogenergetische röntgenstraling wordt uitgezonden. De temperatuur van die wolken is niet hoog genoeg om dergelijke straling te produceren. Er wordt geroepen dat het zou … [Lees meer...]

Chandra vindt meest nabije paar superzware zwarte gaten

Met behulp van de Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA hebben sterrenkundigen het meest nabije paar (tot nu toe) van superzware zwarte gaten ontdekt. Het duo bevindt zich 160 miljoen lichtjaar van de aarde en is gelegen in de kern van het sterrenstelsel NGC 3393 in het sterrenbeeld Slang … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat wordt wakker door verorberen van nabije ster

Door het waarnemen van een uitbarsting in radio- en röntgenlicht hebben sterrenkundigen in een sterrenstelsel 3,8 miljard lichtjaar van ons vandaan een superzwaar zwart gat ontdekt dat uit abrupt z'n slapende bestaan werd gerukt doordat een ster iets te dichtbij kwam en in z'n geheel werd opgeslokt. … [Lees meer...]

Zwarte gaten kunnen mogelijk toch iets lekken: informatie

Van zwarte gaten hadden we toch altijd het beeld dat het allesverslindende objecten zijn, die slechts éénrichtingsverkeer kennen. Doordat hun ontsnappingssnelheid hoger is dan de lichtsnelheid - de allerhoogste snelheid in het heelal - kan er van alles in verdwijnen, maar niets uit ontsnappen. Maar … [Lees meer...]

Chandra ziet invallend heet gas binnen de Bondi straal rondom zwart gat

Met behulp van NASA's röntgensatelliet Chandra zijn sterrenkundigen er voor het eerst in geslaagd om röntgenstraling waar te nemen, dat afkomstig is van superheet invallend gas binnen de zogenaamde Bondi straal rondom een superzwaar zwart gat in het centrum van het sigaarvormige sterrenstelsel NGC … [Lees meer...]