19 mei 2024

Wat dacht je hiervan: een dubbele quasar!

Yep, het rariteitenkabinet van het heelal kent af en toe vreemde snuiters: neem bijvoorbeeld het object met de prachtige benaming SDSS J153636.22+044127.0. Dat blijkt hoogstvermoedelijk ((Ja ja, ik weet het, 't is geen goed Nederlands. Het is 'hoogstwaarschijnlijk' óf 'vermoedelijk'. Maar ach, wat … [Lees meer...]

Quasar herbergt twee superzware zwarte gaten

Dat er in de kernen van actieve én niet-actieve sterrenstelsels superzware zwarte gaten zitten dat weten de sterrenkundigen al een poosje. En dat in sommigen daarvan ook paren van dergelijke massieve zwarte gaten voorkomen, zoals in het geval van NGC 6240 en 3C 75, is ook al lang bekend. Maar dat er … [Lees meer...]

Kleur van quasars laat het kosmische stof zien

Het heelal blijkt vol te zitten met stof, kosmisch stof van hele kleine deeltjes. Dat stof zit niet alleen in sterrenstelsels, zoals onze Melkweg en in de donkere banden van het bekende edge-on stelsel NGC 4565 (zie afbeelding), maar het komt ook ver daarbuiten voor. Zo blijkt uit een onderzoek aan … [Lees meer...]

Lichtmysterie van tweeling-quasar opgelost

Sterrenkundigen hebben eindelijk het mysterie opgelost rondom helderheidsvariaties van de zogenaamde tweeling-quasar Q0957+561. De in 1979 ontdekte quasar ligt 9 miljard lichtjaar van de Aarde en staat in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major). Feitelijk is het één quasar, maar op Aarde zien we er … [Lees meer...]

Water ontdekt op 11 miljard lichtjaar afstand

Dat water niet alleen voorkomt in ons zonnestelsel, maar ook ver daarbuiten blijkt uit het nieuwsbericht dat sterrenkundigen erin geslaagd zijn om water te ontdekken in een sterrenstelsel op een afstand van maar liefst 11,1 miljard lichtjaar afstand. Het stelsel, genaamd MG J0414+0534, herbergt in … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in detail waargenomen

Tot een ongeëvenaard niveau zijn sterrenkundigen erin geslaagd om de accretieschijf om een superzwaar zwart gat op een afstand van maar liefst tien miljard lichtjaar in detail te bekijken. Dat deden ze door gebruik te maken van een combinatie van een dubbele vergrotende gravitatielens en ESO's Very … [Lees meer...]

Een serendipistische waarneming van een quasar

De waarneming van een zeldzame gebeurtenis bij een op 10,3 miljard lichtjaar (z˜2,1) verwegstaande quasar wordt door sterrenkundige Fred Hamann (Universiteit van Florida) een geval van serendipiteit genoemd. Da's een mooi woord voor als je iets onverwachts en bruikbaars vind terwijl je op zoek bent … [Lees meer...]

Het verhaal van OJ287

Afgelopen weekend kwam Jan bij mij thuis met een grote doos vol boeken. Allemaal afkomstig van de Johns Hopkins University Press, waar Trevor Lipscombe, een kennis van ons, hoofdredacteur is. Eén van de boeken is Cosmological Enigmas van Mark Kidger, als sterrenkundige verbonden aan het European … [Lees meer...]

Proton-electron verhouding overal hetzelfde

Een proton is op Aarde ongeveer 1836,15 keer zo zwaar als een electron. De vraag is of dat ook elders geldt, op de maan of in een sterrenstelsel zes miljard lichtjaar verderop. Natuurkundigen hebben twijfels gehad over de vraag of de verhouding van de massa van proton en electron een echte constante … [Lees meer...]

Welk ‘Voorwerp’ zag Hanny bij IC 2497?

Op diverse blogs en fora is de laatste tijd discussie over een object dat door de Nederlandse basisschooljuffrouw genaamd Hanny ((Ik heb geen idee of het de voornaam van die juf of de achternaam is. Ik gok de voornaam. Op het Galaxy Zoo-forum heet ze trouwens ook Honey.)) gezien is ten zuiden van … [Lees meer...]