28 april 2024

Ultraheldere röntgenbron in Andromedastelsel is inderdaad een zwart gat

De bron van röntgenstraling genaamd XMMU J004243.6+412519 in het naburige Andromedastelsel (M31) blijkt inderdaad een zwart gat te zijn, dat onderdeel uitmaakt van een dubbelstersysteem. Het gaat om een 'ultra-luminous X-ray source' (ULX), welke voor het eerst werd opgemerkt met de Europese … [Lees meer...]

Eerste sterren verschenen 750 miljoen jaar na de oerknal

Het vroege heelal bestond geheel uit waterstof en helium - alle andere elementen zijn later pas ontstaan in het inwendige van sterren, en vervolgens door het heelal verspreidt nadat deze aan hun einde kwamen in spectaculaire supernova-explosies. Astronomen zijn al enige tijd in staat om heel ver … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken verst verwijderde straalstroom in röntgenlicht

Na de eerdere records vandaag over het zwarte gat met de grootste uitstoot aan massa en het zwarte gat met de zwaarste massa maken we het derde record mee dat verband houdt met een zwart gat - drie records over zwarte gaten op één dag, is dat ook geen record? Sterrenkundigen zijn er namelijk met een … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in quasar stoot recordhoeveelheid materie uit

Astronomen hebben met behulp van ESO's Very Large Telescope (VLT) een quasar ontdekt die materie uitstoot met een kracht die zeker vijf keer groter is dan wat ooit is waargenomen. Quasars zijn de extreem heldere kernen van sterrenstelsels, die door superzware zwarte gaten worden aangedreven. Veel … [Lees meer...]

Het sprookje van de quasar en de verdwenen sterren

Astronomen hebben gebruik gemaakt van de Hubble-ruimtetelescoop om één van de verste en helderste quasars te onderzoeken. De astronomen waren vervolgens verbaasd door hetgeen dat ze niét konden aantreffen: het onderliggende sterrenstelsel dat de voedingsbron vormt voor de quasar. De beste verklaring … [Lees meer...]

Vuurwerk in het vroege heelal

Sterrenstelsels in het vroege heelal maakten in hoog tempo nieuwe sterren aan. Het aanflitsen van fel-stralende sterren ging geregeld samen met veel vuurwerk in de vorm van heftige energie-uitbarstingen in de kernen van de stelsels, en sterke radiostraling. Dat heeft een internationaal team van … [Lees meer...]

APEX werpt een blik op het hart van een quasar

Een internationaal team van astronomen heeft het hart van een verre quasar met ongekende scherpte waargenomen: twee miljoen keer ( 8-O ) zo scherp als het menselijk oog. De waarnemingen, waarbij de Atacama Pathfinder Experiment (APEX)-telescoop voor het eerst met twee telescopen op andere … [Lees meer...]

Quasars wellicht ook bruikbaar als kosmische afstandsindicator

Eén van de moeilijkste bezigheden van sterrenkundigen is het bepalen van afstanden tot verre sterren en sterrenstelsels. Tot nu toe gebruikt men twee methodes om afstanden te schatten: voor nabije afstanden (tot ongeveer 60 miljoen lichtjaar) gebruikt men de veranderlijke sterren genaamd Cepheïden, … [Lees meer...]

Koolstof ontdekt in quasar met superzwaar zwart gat in vroege heelal

Gebruik makend van de IRAM ((The Institut de Radioastronomie Millimetrique (IRAM) array bestaat uit zes 15-m telescopen, die straling met golflengten van millimeters kunnen detecteren, dat is ongeveer 10.000 keer groter dan de golflengte van zichtbaar light. IRAM ligt op het 2550 meter hoge Plateau … [Lees meer...]

Hubble vindt quasars die als zwaartekrachtslens dienen

Met behulp van de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen drie ver verwijderde quasars gevonden, die optreden als zogenaamde zwaartekrachtslenzen, waarbij de massa van de quasar het licht van nog verder verwijderde sterrenstelsels versterkt en kromt - een door Einstein voorspelt verschijnsel. … [Lees meer...]