13 mei 2024

Is er een oplossing voor het ‘final parsec problem’ van botsende zwarte gaten?

Er is een flinke discussie gaande bij deze Astroblog en die gaat over botsende zwarte gaten. Dát zwarte gaten met elkaar kunnen botsen en vervolgens fuseren is een feit, want sinds 2015 zijn al tientallen botsende zwarte gaten waargenomen, die zich 'verraden' door zwaartekrachtgolven, gedetecteerd … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken een protocluster van sterrenstelsels rondom een heldere quasar

Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om rondom J0910–0414, een heldere quasar ver verwijderd van de aarde, een zwaar protocluster te vinden, een groep van sterrenstelsels die gravitationeel aan elkaar verbonden zijn. Clusters van sterrenstelsels zijn er genoeg gevonden in het heelal, vaak met … [Lees meer...]

Eerste sterrenstelsels zouden gevormd kunnen zijn door donkere materie en supersonische gewone materie

Met de Webb ruimtetlescoop zijn heldere sterrenstelsels in het vroege heelal ontdekt die wijzen op het bestaan van grote sterrenstelsels die er toen volgens het heersende ΛCDM model nog niet zouden zijn. Vraag is dus hoe die stelsels zo vroeg in het heelal al zo groot konden zijn. De gangbare … [Lees meer...]

Ook type Ia supernovae zijn een bron van stof

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft ontdekt dat type Ia supernovae een belangrijke bron zijn van stof. We kennen stof op aarde, maar er zit ook in het heelal stof, kosmisch stof, groepjes moleculen die in korrels aan elkaar geklit zijn. Eerder was al bekend dat een ander type … [Lees meer...]

Wat was er eerst: zwarte gaten of sterrenstelsels?

Het is een kosmische kip-ei vraag: wat was er eerst, zwarte gaten of sterrenstelsels? Recent onderzoek met de Webb ruimtetelescoop lijkt het antwoord er op te geven. Zwarte gaten bestonden niet alleen aan het begin der tijden, ze brachten in de eerste vijftig miljoen jaar van het heelal ook nieuwe … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in het vroege heelal kreeg minder materie dan verwacht

Van superzware zwarte gaten in onze buurt hebben sterrenkundigen de massa direct kunnen meten en wel aan de hand van de beweging van gas en sterren in de buurt van het zwarte gat, zoals is gebeurd met Sagittarius A* (≈4,3 miljoen zonsmassa) en M87* (≈6,5 miljard zonsmassa). Maar nu zijn ze er voor … [Lees meer...]

De magnetische lancering van de jet in Perseus A vastgelegd met de Event Horizon Telescope

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met de wereldwijde Event Horizon Telescope (EHT) in detail het begin van de jet of straalstroom van heet plasma in de kern van de sterke radiobron 3C 84 (beter bekend als Perseus A) vast te leggen. Dat sterrenstelsel bevat in z'n kern een actief superzwaar … [Lees meer...]

Met infrarood hebben sterrenkundigen maar liefst 18 TDE’s ontdekt, als een zwart gat een ster oppeuzelt

Sterrenkundigen van het MIT in de VS hebben maar liefst 18 ‘Tidal Disruption Events’ (TDE’s) ontdekt, dat zijn uitbarstingen in het heelal die ontstaan als een (superzwaar) zwart gat een te dichtbij gekomen ster door de getijdewerking uit elkaar trekt en daarna in korte tijd opvreet. Met dat aantal … [Lees meer...]

Scheve sterrenstelsels kunnen gebruikt worden om de snelheid van donkere materie te meten

Sterrenstelsels hebben invloed op elkaar door de zwaartekracht en dat kan leiden tot getijdewerking tussen de stelsels, net zoals zon, maan en aarde elkaar beïnvloeden en je daardoor eb en vloed op aarde hebt. Sterrenkundigen hebben nu berekend dat het mogelijk moet zijn om aan de hand van … [Lees meer...]

Webb toont ons de duizelingwekkende structuur in 19 nabijgelegen spiraalstelsels

Sterrenkundigen hebben met de Webb ruimtetelescoop verbluffend scherpe foto's gemaakt van de structuur in 19 nabijgelegen spiraalsterrenstelsels. Dat deden ze in het kader van het zogeheten Physics at High Angular resolution in Nearby GalaxieS (PHANGS) programma, waar wereldewijd meer dan 150 … [Lees meer...]