6 mei 2024

Kijk nou toch eens, een pulsar met een staart

Dat kometen een staart hebben dat wisten we al, maar dat pulsars er af en toe ook eentje hebben is een minder bekend fenomeen. Pulsars zijn snel ronddraaiende neutronensterren, wiens hoogenergetische straling in bundels vanaf de magnetische polen de ruimte in wordt geslingerd. Bij sommige pulsars … [Lees meer...]

Ook een neutronenster kan zich wel eens verslikken

Met behulp van de Europese XMM-Newton röntgensatelliet hebben sterrenkundigen een neutronenster gezien die plotseling wel 10.000 keer zo helder werd als normaal, een uitbarsting die wel vier uren duurde. Oorzaak van dit alles: een grote hoeveelheid materie, die van de blauwe superreus in de … [Lees meer...]

Supercomputer ontrafelt anatomie van snelle gammaflitsers

Al sinds de jaren zestig worden door gammasatellieten af en toe kortstondige, puntvormige uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling gezien. Er zijn twee types gammaflitsers, zoals deze uitbarstingen worden genoemd: de 'langzame' gammaflitsers, die langer dan twee seconden duren en de 'snelle' … [Lees meer...]

Nederlandse sterrenkundigen zien opgewarmde neutronenster

Nathalie Degenaar en Rudy Wijnands (Universiteit van Amsterdam) keken in het binnenste van een extreem object in ons heelal. Zo konden zij de opwarming van zo'n neutronenster in een röntgendubbelster ontdekken. De twee Nederlandse sterrenkundigen beschrijven hun resultaten in twee artikelen (deze én … [Lees meer...]

Chandra vindt neutronenster met supervloeibare kern

Hiernaast zie je Cassiopeia A - voor vrienden kortweg Cas A genoemd, een supernovarestant dat zich 11.000 lichtjaar van ons vandaan bevindt. Het overblijfsel van een ster die slechts 330 jaar geleden met een geweldige knal explodeerde en die daarmee het jongste supernovarestant ooit ontdekt in ons … [Lees meer...]

Heeft Chandra een zwart gat van 31 jaar oud gezien?

Vanuit het spiraalsterrenstelsel M100 (NGC 4321) in het sterrenbeeld Hoofdhaar (Coma Berenices) heeft de röntgensatelliet Chandra röntgenstraling ontdekt die hoogstwaarschijnlijk afkomstig is van een pieperdepiep jong zwart gat. Leeftijd van dat pieperdepiep jonge zwarte gat: slechts 31 jaren, een … [Lees meer...]

GPS-pulsars tonen aardbaan door de Melkweg

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst te laten zien welke weg de aarde door de Melkweg aflegt aan de hand van ver verwijderde pulsars. Matteo Ruggiero en z'n team (Politecnico di Torino in Italië) keken met de radiotelescoop van het Parkes Observatorium naar vier pulsars, … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken record-neutronenster

Het blijft records regenen in de sterrenkunde. Hadden we vorige week dat sterrenstelsel dat 13,1 miljard lichtjaar van ons verwijderd is, nu weer een nieuwe ontdekking met record-potentie, namelijk van een neutronenster die met een geschatte massa van 1,97 zonmassa's de zwaarste tot nu bekende … [Lees meer...]

Zijn de meeste pulsars eigenlijk ‘slapende’ magnetars?

Met de ontdekking van uitbarstingen van röntgen- en gammastraling afkomstig van de pulsar SGR 0418+5729 hebben sterrenkundigen voor het eerst iets waargenomen wat je een soort van slapende magnetar kan noemen. Laat ik eerst even die termen allemaal uitleggen voordat de helft van de lezers afhaakt. … [Lees meer...]

Een omgekeerde schokgolf in Winkelhaak

Hiernaast zie je G327.1-1.1. Daar heb je vast nog nooit van gehoord en ik tot vandaag ook niet, dus niks om je over te schamen. Het is het restant van een supernova die ooit plaatsvond in het zuidelijke onopvallende sterrenbeeld Winkelhaak (Norma), 29.000 lichtjaar verderop. Dat heldere puntje in … [Lees meer...]