9 juni 2025

Met Hubble is de rotatieperiode van Uranus nog beter bepaald

Een internationaal team van sterrenkundigen is er met de Hubble ruimtetelescoop in geslaagd om de rotatieperiode van Uranus nóg beter te bepalen. Dat valt niet mee bij Uranus, want de planeet gaat gehuld in een dichte grijze atmosfeer zonder enig herkenningspunt en de enige meting van de … [Lees meer...]

De meeste sterrenstelsels in het vroege heelal blijken dezelfde kant op te draaien, zo laat Webb zien

Uit waarnemingen gedaan met de Webb ruimtetelescoop blijkt dat de meeste sterrenstelsels in het vroege/verre heelal allemaal dezelde kant op draaien. Zo blijkt uit een onderzoek dat gedaan is door de sterrenkundige Lior Shamir van Kansas State University. Met Webb keek hij naar 263 … [Lees meer...]

Voor het eerst is de spin van een superzwaar zwart gat gemeten

Zwarte gaten zijn in feite erg eenvoudige objecten, want ze hebben maar drie meetbare eigenschappen: massa, spin en elektrische lading. Ze zeggen ook wel eens dat zwarte gaten 'no hair' hebben, omdat ze zo simpel zijn, het no-hair-theorem. De spin van een zwart gat is een maat voor de … [Lees meer...]

Zwart gat Sgr A* draait zo snel rond dat de omringende ruimte eruit ziet als een rugbybal

Recente waarnemingen gedaan aan Sagittarius A* (kortweg Sgr A*), het superzware zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel, laten zien dat het zwarte gat zeer snel ronddraait, wel 60% van wat het theoretische maximum is.  De zwaartekracht net buiten de waarnemingshorizon van een zwart gat is … [Lees meer...]

Roteert Betelgeuze nou te snel of toch niet?

We hadden het gisteren al over Betelgeuze (α Orionis), de rode superreus in Orion, de ster die dinsdagnacht eventjes van de radar zal verdwijnen in een strook in Zuid-Europa, omdat de planetoïde Leona er voorlangs zal schuiven. Maar er is mogelijk meer aan de hand met de bekende ster, die op de … [Lees meer...]

Twinkle twinkle little black hole…. eh waarom flikkeren zwarte gaten eigenlijk?

Dat sterren kunnen flikkeren aan de hemel weten we, het wordt ook wel fonkelen of knipperen van sterren genoemd - wie kent niet het bekende kinderliedje 'twinkle twinkle little star'? Maar minder bekend is dat ook zwarte gaten kunnen flikkeren. De zwarte gaten zelf niet, want daar komt geen licht … [Lees meer...]

Waarom draaien de kernen van sterren langzamer dan verwacht?

Onder bepaalde omstandigheden kunnen de kernen van sterren krimpen en dan gaan ze sneller roteren dan de buitenlagen van de ster. Tenminste, dat zeggen de theoretische modellen. Maar wat blijkt uit recent asteroseismologisch onderzoek, dat kijkt naar sterbevingen en -oscillaties: de kernen draaien … [Lees meer...]

‘Spin-flips’ laten zien hoe sterrenstelsels groeien uit het kosmische web

Er lijkt een verband te zijn tussen de rotatieas van sterrenstelsels en het kosmische web, de grootschalige structuur van filamenten van sterrenstelsels, die de donkere materie als 'kosmisch geraamte' heeft.  Dat kosmische web is eerder al in beeld gebracht, onder andere door Hubble, en het omvat … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat ontdekt dat langzamer roteert dan z’n lichtere soortgenoten

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA's Chandra röntgenruimtetelescoop een superzwaar zwart gat ontdekt dat langzamer blijkt te roteren dan zijn lichtere soortgenoten. Julia Sisk-Reynes (University of Cambridge) en haar team keken met die telescoop naar het zwart gat, dat gelegen is in de … [Lees meer...]

ALMA heeft het begin van de rotatie van een sterrenstelsel in het vroege heelal vastgelegd

We hebben het verre sterrenstelsel MACS1149-JD1 (kortweg JD1) al eens eerder op de Astroblogs ten tonele gezien, een sterrenstelsel in het vroege heelal (pakweg 500 miljoen jaar na de oerknal), dat onverwacht vroeg al stervorming kende. Recent onderzoek met de Atacama Large Millimeter/submillimeter … [Lees meer...]