14 mei 2024

De Astroblogs van Arie Nouwen

Invloed gemeten van donkere materie op de ontwikkeling van sterrenstelsels

Pakweg 85% van alle materie in het heelal bestaat uit donkere materie, de overige 15% is gewone, 'baryonische' materie. We kunnen donkere materie (DM) weliswaar niet zien (omdat het niet reageert op de elektromagnetische wisselwerking), maar z'n aanwezigheid kunnen we wel meten dankzij de … [Lees meer...]

Webb ziet een sterrenstelsel zoals het Melkwegstelsel in wording in het vroege heelal

Sterrenstelsels zoals het Melkwegstelsel zijn ooit miljarden jaren geleden ontstaan, vermoedelijk door het samensmelten van meerdere, kleinere clusters van sterren. Sterrenkundigen hebben nu met de Webb ruimtetelescoop voor het eerst zoiets gezien, een sterrenstelsel in het vroege heelal dat zich … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken een gigantische bel van gammastraling, de eerste super PeVatron

Gebruikmakend van het Large High Altitude Air Shower Observatory (LHAASO) hebben sterrenkundigen in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Zwaan een enorme bel ontdekt van gammastraling. Het is ook voor het eerst dat ze een bron hebben ontdekt met gammastraling die hoger is dan 10 … [Lees meer...]

DES heeft omvang van Baryonische Accoustische Oscillaties gemeten

Recent is met de Dark Energy Survey (DES) in Zuid-Amerika de omvang van de zogeheten Baryonische Accoustische Oscillaties (BAO's) gemeten op het moment dat het heelal zo'n zeven miljard jaar oud was, dat is halverwege haar huidige leeftijd. Bij DES maken ze gebruik van de 570 Megapixel Dark Energy … [Lees meer...]

Webb vindt aanwijzingen voor een neutronenster in het supernovarestant van SN1987A

Voor het eerst heeft men directe aanwijzingen gevonden dat zich in het midden van het restant van SN1987A, de supernova die in februari 1987 aan de hemel verscheen, een neutronenster bevindt. Op 23 februari 1987 zagen sterrenkundigen een supernova in de Grote Magelhaense Wolk verschijnen, een … [Lees meer...]

E-TEST prototype voor de Einstein Telescoop slaagt voor eerste testreeks

Het E-TEST-project in Luik heeft laten zien dat een speciale techniek om de apparatuur van de Einstein Telescope te koelen werkt zoals gepland. In een eerste testreeks koelde de radiatieve koeltechniek een testmassa tot bijna het absolute nulpunt, zonder die aan te raken. Dat is essentieel om het … [Lees meer...]

eROSITA’s meting van de klonterigheid van materie lijkt de S8-spanning te verlichten

Tot begin 2022 werden met de eROSITA röntgensatelliet 5259 clusters van sterrenstelsels tot negen miljard lichtjaar ver in het heelal onderzocht en deze week zijn voor het eerst de resultaten van die eerste metingen verschenen. Met de waarnemingen werd gekeken hoe 'klonterig' materie in het heelal … [Lees meer...]

Nieuwe variant bedacht van de gravasterren: de nestars

Ik had het er in 2007 al over: gravasterren. Sterrenkundigen worstelen al jaren met hét probleem van zwarte gaten: de singulariteit, de kern van het zwarte gat met een oneindig klein volume en een oneindige dichtheid. De ruimte-tijd erin is oneindig sterk gekromd en ruimte en tijd houden daar op te … [Lees meer...]

Helderste en snelstgroeiende: astronomen ontdekken recordbrekende quasar

Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben astronomen een heldere quasar geïdentificeerd. Ze ontdekten dat deze niet alleen de helderste quasar in zijn soort is, maar ook het allerhelderste object dat ooit is waargenomen. Quasars zijn de heldere … [Lees meer...]

Euclid’s onderzoek aan het donkere heelal is begonnen!

De Europese ruimtetelescoop Euclid, die op 1 juli vorig jaar werd gelanceerd, is nu officieel begonnen met z'n onderzoek aan 'het donkere heelal'. Komende zes jaar gaat Euclid miljarden sterrenstelsels waarnemen, variërend in tijd van nu tot tien miljard jaar geleden. Hij heeft een camera met een … [Lees meer...]