17 mei 2024

Voor het eerst is röntgenstraling van Uranus gedetecteerd – je verwacht ’t niet

Sterrenkundigen zijn er voor het eerst in geslaagd om röntgenstraling afkomstig van de planeet Uranus te ontdekken en wel met NASA's Chandras röntgenruimtetelescoop. En da's eigenlijk niet wat je van de zevende planeet vanaf de zon verwacht, want het is een grote ijskoude gasplaneet. Uranus heeft … [Lees meer...]

Ook röntgentelescopen wijzen op een neutronenster in het restant van SN1987A

Op 23 februari 1987 zagen sterrenkundigen een supernova in de Grote Magelhaense Wolk verschijnen, een begeleidend dwergstelsel van de Melkweg, 163.000 lichtjaar van ons vandaan. SN 1987A was een type II supernova, een zware ster (Sanduleak -69 202, een blauwe superreus) die z’n buitenlagen wegblies … [Lees meer...]

Waar is het superzware zwarte gat in het centrale sterrenstelsel van cluster Abell 2261 gebleven?

Alle sterrenstelsels hebben in hun kern een superzwaar zwart gat. Nou ja, bijna allemaal dan. Het grote sterrenstelsel A2261-BCG ('Abell 2261 Brightest Cluster Galaxy') in het midden van Abell 2261, een cluster van vele sterrenstelsels 2,7 miljard lichtjaar van ons vandaan in het sterrenbeeld … [Lees meer...]

Uitdijing van Kepler’s Supernova (1604) gaat onverminderd snel door

In oktober 1604 verscheen er een supernova aan de hemel in het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus). Johannes Kepler schreef over 'de nieuwe ster' een boekje, genaamd De Stella Nova in Pede Serpentarii, et ... ... Trigono Igneo en daarom wordt de supernova ook wel Kepler's Supernova genoemd, ook … [Lees meer...]

Op galactisch avontuur door het centrum van de Melkweg in VR

Een internationaal team van astronomen o.l.v. Christopher Russell van de Chileense Pontificia Universidad Católica i.s.m. het NASA Goddard Space Flight Center heeft door gegevens van het Chandra X-Ray Observatorium en andere telescopen te combineren met supercomputersimulaties en virtual reality … [Lees meer...]

Uitbarsting van een zwart gat vastgelegd op video

Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om de uitbarsting van een zwart gat op video vast te leggen. Het gaat om het zwarte gat MAXI J1820+070, een 'stellair' zwart gat van zo'n acht zonsmassa, dat 10.000 lichtjaar van ons vandaan staat ((naast stellaire zwarte gaten die ontstaan door de kollaps zeer … [Lees meer...]

Hete gasbrug ontdekt van drie miljoen lichtjaar lengte tussen twee clusters van sterrenstelsels

Met behulp van de Europese XMM-Newton en de Amerikaanse Chandra röntgen-ruimtetelescopen hebben sterrenkundigen tussen twee clusters van sterrenstelsels een enorme lange en ook zeer hete gasbrug ontdekt. Aanvullend is met de Giant Metrewave Radio Telescope (GMRT) in India de jet, die vanuit de … [Lees meer...]

Ster overleeft maar net nauwe ontmoeting met superzwaar zwart gat

Sterrenkundigen hebben met behulp van Chandra en XMM-Newton, een Amerikaanse respectievelijk Europese röntgensatelliet, een ster ontdekt die een nauwe ontmoeting met een superzwaar zwart gat maar tenauwernood heeft overleeft. Wel is het zo dat de ster al z'n buitenlagen door de close-call is … [Lees meer...]

Röntgensatellieten laten zien dat het heelal mogelijk niet naar alle kanten even snel expandeert

Een kaart met daarop de gemeten uitdijingssnelheid van het heelal. Credit: K. Migkas et al. 2020, CC BY-SA 3.0 IGOHet kosmologische principe - de aanname dat het heelal op grote schaal er in alle richtingen hetzelfde uitziet (isotroop) en dat het op iedere plaats dezelfde eigenschappen bezit … [Lees meer...]

Hubble vindt beste bewijs voor ongrijpbaar middelgroot zwart gat

Zwarte gaten kennen we in diverse klassen van grootte. De meeste zwarte gaten zijn de astrofysische, ontstaan door het ineenstorten van zware sterren of botsen en samensmelten van neutronensterren tot zwart gat. En dan zijn er de superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels, die … [Lees meer...]