Centaurus A (NGC 5128) is een lensvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Centaurus op 12 miljoen lichtjaar afstand, da's voor sterrenkundigen bij wijze van om de hoek. Centaurus A is een sterke bron van radiogolven en in het centrum ervan bevindt zich een superzwaar zwart gat. Vanuit dat centrum … [Lees meer...]
Hubble ziet dat de jet van een zwart gat stellaire explosies kan veroorzaken
27 september 2024 door Reageer
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Hubble ruimtetelescoop ontdekt dat de energierijke jet of straalstroom van een superzwaar zwart gat in staat is om stellaire uitbarstingen te veroorzaken. Sterren gelegen in de buurt van de de jet kunnen als nova exploderen. Het gaat om het zwarte gat in de … [Lees meer...]
Nederlandse sterrenkundigen zien gigantische straalstromen opgewekt door zwart gat
18 september 2024 door Reageer
Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Nederlander Martijn Oei heeft het grootste paar straalstromen bij een zwart gat ooit ontdekt. De 'jumbojets' zijn samen 140 Melkwegen lang. De onderzoekers deden hun bevindingen met het LOFAR-telescoopnetwerk. Hun publicatie siert … [Lees meer...]
Binair systeem van sterren ontdekt met twee parallelle straalstromen
13 juni 2024 door 1 Reactie
We kennen al heel wat systemen waar vanuit de kern twee straalstromen of jets vol met zeer energierijke materie in tegenovergestelde richtingen de ruimte in worden gespuwd - systemen als zwarte gaten, neutronensterren of zeer jonge sterren. Maar nu is er een systeem ontdekt dat iets bijzonders … [Lees meer...]
Chandra laat zien dat jets van superzware zwarte gaten van richting kunnen veranderen
25 mei 2024 door 1 Reactie
Zwarte gaten kunnen vanaf hun magnetische polen in twee tegengestelde richtingen jets of straalstromen van zeer energierijke deeltjes de ruimte in spuwen. Recent onderzoek met NASA's Chandra röntgen-ruimtetelescoop en met de National Radio Astronomical Observatory's (NRAO) Very Long Baseline Array … [Lees meer...]
UvA-hoogleraar Sera Markoff door KNAW gekozen als Akademielid
16 mei 2024 door Reageer
Sera Markoff, hoogleraar theoretische hoge-energie astrofysica aan de Universiteit van Amsterdam, is een van de zeventien nieuwe leden van de KNAW. Sera Markoff is een vooraanstaand wetenschapper op het gebied van zwarte gaten. Markoff speelde een belangrijke rol bij het maken van de eerste … [Lees meer...]
Jet schiet weg van neutronenster met een derde van lichtsnelheid
27 maart 2024 door 2 Reacties
Een team van sterrenkundigen met daarbij meerdere Nederlanders heeft voor het eerst de snelheid bepaald van een straalstroom van gas die wegschiet bij een neutronenster. Het gas in de jet blijkt slechts met een derde van de lichtsnelheid te bewegen. De onderzoekers publiceren hun resultaten en … [Lees meer...]
Webb heeft een equatoriale straalstroom ontdekt in de stratosfeer van Jupiter
20 oktober 2023 door Reageer
Van Jupiter kennen we al heel lang de Grote Rode Vlek en de evenwijdig lopende wolkenbanden. Maar nu is er een nieuw verschijnsel ontdekt in de woeilige atmosfeer van de reuzenplaneet en wel door de Webb ruimtetelescoop. Met Webb's NIRCam (Near-Infrared Camera) werden in juli 2022 foto's van Jupiter … [Lees meer...]
Novae in M87 lijken een gevolg te zijn van de jet vanuit de kern van M87
11 oktober 2023 door Reageer
Het enorme elliptische sterrenstelsel M87 kennen we van z'n straalstroom of jet, die vanuit de kern naar buiten wordt gespuwd (5.000 lichtjaar ver weg), én van zijn centrale superzware zwarte gat M87* (alias Powehi), waarvan men in 2017 met de EHT een foto heeft genomen. Net als andere … [Lees meer...]
Geïsoleerd superzwaar zwart gat ontdekt dat door het heelal zwerft, een spoor van jonge sterren achterlatend
18 februari 2023 door Reageer
Superzware zwarte gaten van miljoenen of soms zelfs miljarden zonsmassa verwacht je alleen in de centra van sterrenstelsels. Maar hetr superzware zwarte gat dat sterrenkundigen uit Canada, Australië en de VS hebben ontdekt is een heel ander exemplaar, eentje die in z'n eentje dwars door het heelal … [Lees meer...]
