19 mei 2024

DESI – nog maar zeven maanden bezig- heeft nu al de grootste 3D-kaart ooit van het heelal gemaakt

Op 17 mei 2021 startte het Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) met z'n onderzoek en amper zeven maanden later heeft 'ie met z'n driedimensionale hemelsurvey al meer sterrenstelsels in kaart gebracht dan alle voorgaande 3D-surveys bij elkaar. November vorig jaar had DESI van 2,5 miljoen … [Lees meer...]

Deel van de ‘ontbrekende materie’ blijkt te zitten in galactische winden

Over de ontbrekende materie hebben we het hier vaker gehad. Nee, het gaat dan niet om donkere materie die we niet direct kunnen zien, maar om doodgewone materie, die bestaat uit wat men 'baryonen' noemt, waarvan de bekendste voorbeelden de protonen en neutronen zijn. Uit waarnemingen en berekeningen … [Lees meer...]

Hubble ziet een vijfvoudige quasar

Zo op het oog denk je dat je op de foto hierboven in het midden zes heldere stippen ziet. Twee in het midden en vier in de ring eromheen. Hubble heeft het kosmische tafereel gefotografeerd en wel met z'n Wide Field Camera 3 (WFC3). Nou klopt het dat je in die ring vier stippen ziet en dat zijn niet … [Lees meer...]

De Gigantische Boog tart het kosmologische principe

Een team van sterrenkundigen onder leiding van Alexia Lopez (University of Central Lancashire in Preston, Engeland) heeft een gigantische structuur in het heelal ontdekt van aan elkaar verbonden clusters van sterrenstelsels die maar liefst 3,3 miljard lichtjaar lang is en ruim 300 miljoen lichtjaar … [Lees meer...]

Wellicht kan de Hubble spanning opgelost worden met FRB’s, quasars én botsende neutronensterren en zwarte gaten

Aan de Hubble-spanning heb ik een heel dossier gewijd met welgeteld 43 artikelen die sinds 2016 op de Astroblogs over de verhitte discussie over de expansie van het heelal zijn verschenen, dus daar weten jullie alles van. Nou wordt er op alle fronten gewerkt aan een oplossing van de Hubble-spanning … [Lees meer...]

Veel viervoudige quasars ontdekt met behulp van kunstmatige intelligentie

Een team van sterrenkundigen heeft gebruikmakend van kunstmatige intelligentie een dozijn quasars ontdekt, die door de werking van een zwaartekrachtlens tussen de quasar en de aarde in beeld verviervoudigd zijn. Afgelopen veertig jaar waren al een stuk of vijftig van die viervoudige quasars bekend, … [Lees meer...]

Paren botsende quasars met de kortste afstand tussen de zwarte gaten ontdekt

Sterrenkundigen hebben in het verre heelal twee paar quasars ontdekt, waarvan de superzware zwarte gaten in hun centrum op korte afstand van elkaar staan. De dubbele quasars werden in eerste instantie ontdekt met de Hubble en Gaia ruimtetelescopen, die een oorspronkelijke groslijst van 15 quasars … [Lees meer...]

Astronomen brengen spinrag van kosmisch web in kaart

Een internationaal team van astronomen, onder wie een aantal Nederlanders, heeft voor het eerst een stukje kosmisch web in kaart gebracht, zonder gebruik te maken van felle quasars. Ze publiceren hun bevindingen binnenkort in het vakblad Astronomy & Astrophysics. Sterrenkundigen gaan er al … [Lees meer...]

Verste quasar met krachtige radiojets ontdekt

Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben astronomen de verst bekende bron van radiostraling ontdekt en onderzocht. Het gaat om een ‘radio-luide’ quasar – een helder object met krachtige jets dat straling op radiogolflengten uitzendt – die zo … [Lees meer...]

Koude quasars vormen een nieuwe fase in de evolutie van sterrenstelsels

Sterrenkundigen hebben een quasar ontdekt die tegendraads is in z'n eigenschappen van wat ze als normaal beschouwen voor quasars. Het gaat om de 'koude' quasar genaamd CQ 4479, wiens centrale superzware zwart gat aan het groeien is en waarvan het omringende sterrenstelsel óók een grote stervorming … [Lees meer...]