2 mei 2024

Sterrenkundigen ontdekken het oudste zwart gat ooit waargenomen – hij staat in GN-z11

Sterrenkundigen hebben het oudste zwart gat ontdekt dat ooit is waargenomen. Een internationaal team onder leiding van Roberto Maiolino (Universiteit van Cambridge) heeft 'm ontdekt met de Webb ruimtetelescoop. Hij bevindt zich in het centrum van GN-z11, een stelsel dat al 400 miljoen jaar na de … [Lees meer...]

Entropie is dé beslissende factor in de stervorming geweest afgelopen tien miljard jaar

Sterrenkundigen hebben met NASA's Chandra röntgen-ruimtetelescoop 95 clusters van sterrenstelsels onderzocht, variërend in afstand van 3,4 tot 9,9 miljard lichtjaar van ons vandaan, en de uitkomst was dat ze ontdekt hebben wat dé beslissende factor was in de stervorming in de sterrenstelsels. Dat … [Lees meer...]

Opnieuw is een ultragrote structuur in het heelal ontdekt – de Grote Ring

Eerst was er de 'Gigantische Boog', een ultragrote structuur van aan elkaar verbonden clusters van sterrenstelsels die maar liefst 3,3 miljard lichtjaar lang is en ruim 300 miljoen lichtjaar breed. Dat was in 2021. En nu is er opnieuw zo'n ultragrote structuur ontdekt, dit keer sterrenstelsels die … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken per toeval een donker ‘oer-sterrenstelsel’, een stelsel zónder sterren

Tijdens onderzoek met diverse radiotelescopen aan 350 zogeheten Low Surface Brightness (LSB) sterrenstelsels zijn sterrenkundigen o.l.v. Karen O'Neil per toeval gestuit op een donker 'oer-sterrenstelsel', een stelsel dat alleen maar bestaat uit primordiaal gas, uit waterstofgas (HI) dat uit de … [Lees meer...]

Reuzenplaneten als ‘sloopkogel’; of hoe ze het leven in andere zonnestelsels kunnen verhinderen

Reuzenplaneten elders in de kosmos beschermen niet persé het leven op hun kleinere, rotsachtige buurplaneten zoals bijvoorbeeld Jupiter in ons zonnestelsel de aarde beschermt tegen kometen en asteroïden. Astrofysicus Stephen R. Kane zette in zijn artikel getiteld 'Surrounded by Giants: Habitable … [Lees meer...]

Webb heeft nieuwe sterren in wording waargenomen in het Driehoekstelsel (M33)

In het Melkwegstelsel zijn ze al vaker waargenomen, pasgevormde nieuwe sterren. Maar met de Webb ruimtetelescoop zijn ze nu ook ontdekt in het bekende Driehoekstelsel (M33), een spiraalstelsel in het sterrenbeeld Driehoek, 2,7 miljoen lichtjaar van ons vandaan. Het gaat om zeer jonge sterren, ook … [Lees meer...]

De meest verre actieve galactische kern met hoge energieën waargenomen met de LST-1

Sterrenkundigen verbonden aan de Large-Sized Telescope (LST) op La Palma zijn er in geslaagd om de meest verre Active Galactic Nuclei (AGN) te ontdekken, een sterrenstelsel met een zeer actief superzwaar zwart gat, dat door massatoevoer deeltjes en straling van zeer hoge energie de ruimte in stuurt. … [Lees meer...]

Sterrenstelsel waargenomen door Hubble dat ‘verboden licht’ uitzendt

Zie hier MCG-01-24-014, een helder spiraalstelsel dat 275 miljoen lichtjaar van ons vandaan ligt. Er komt heel veel straling vanuit z'n kern en daarom wordt het ook wel een active galactic nucleus (AGN) genoemd, eentje van de categorie 'Type-2 Seyfert'. Bron van álle AGN's is een superzwaar zwart … [Lees meer...]

Webb heeft een supernova ontdekt in een gelensd sterrenstelsel – eerder deed Hubble hetzelfde… in hetzelfde stelsel

November dit jaar nam de Webb ruimtetelescoop MACS J0138.0-2155 waar, een enorm cluster van sterrenstelsels. Door de massa van al die sterrenstelsels bij elkaar - pakweg een biljard zonsmassa in totaal - wordt de ruimte om het cluster heen verbogen en dat zorgt er voor dat het licht van het … [Lees meer...]

Mogelijk kan de top-10 van verste sterrenstelsels in het heelal weer herzien worden – dankzij Webb/JADES

Op 14 november jongstleden publiceerde ik de Top-10 van de verste sterrenstelsels in het heelal, een lijstje waarvan de meeste sterrenstelsels ontdekt zijn met de James Webb Space Telescope (JWST) a.k.a. Webb. Lijstaanvoerder en recordhouder op dit moment is JADES-GS-z13-0, een sterrenstelsel dat … [Lees meer...]